Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Badanie właściwości chemicznych fluoru.

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia właściwości chemiczne fluoru;

• pisze przykładowe równania reakcji fluoru;

• projektuje doświadczenie pozwalające na badanie wybranych właściwości chemicznych fluoru;

• objaśnia zasady bezpiecznej pracy z gazami i cieczami o właściwościach drażniących i toksycznych.

Strategie nauczania:

• asocjacyjno‑operacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• metoda odwróconej lekcji;

• dyskusja dydaktyczna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• grafika interaktywna;

• technika termometr;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• układy okresowe pierwiastków chemicznych, tablice właściwości fizykochemicznych;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Google Slides.

Przed lekcją

1. Metoda lekcji odwróconej. Nauczyciel informuje o wcześniejszym przygotowaniu w domu prezentacji multimedialnej (kryteria prezentacji patrz materiały pomocnicze). Uczniowie mogą sami dobrać się w grupy lub przygotować prezentację indywidualnie, jednak wszystkie zagadnienia powinny być przydzielone (mogą się też powtarzać). Nauczyciel rekomenduje, aby wykonali swoje prezentacje w aplikacji Google Slides. W ten sposób wszyscy członkowie grupy będą mogli pracować jednocześnie w chmurze. Mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji oraz z informacji zawartych w grafice interaktywnej. Zadaniem klasy jest przygotowanie prezentacji multimedialnej o fluorze i jego reakcjach z wybranymi substancjami oraz o właściwościach związków fluoru. Przykładowe zagadnienia:

• reakcje fluoru z metalami;

• reakcje fluoru z niemetalami;

• otrzymywanie i właściwości fluorowodoru;

• zastosowania związków fluoru;

• rola biologiczna fluoru i jego związków.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina lub wyjaśnia po raz pierwszy zasady koleżeńskiej oceny prac oraz kryteria oceny prezentacji multimedialnej.

2. Uczniowie prezentują rezultaty swojej pracy – prezentację multimedialną. Pozostali uczestniczą w koleżeńskiej ocenie przygotowanych materiałów, zadają pytania, zgłaszają uwagi, propozycje. Nauczyciel jest koordynatorem i doradcą.

3. Po każdej prezentacji prowadzący prosi pozostałych uczniów, by wskazali najmocniejsze i najsłabsze elementy prezentacji poszczególnych grup/osób. Prosi, by formułowali swoje uwagi i rady w sposób konstruktywny, np. najpierw mówiąc o tym, co było w prezentacji/wystąpieniu dobre, krytykę ujmując w formie „co (i jak) można by poprawić”.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w medium bazowym – grafice interaktywnej.

5. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu daje określony czas na zastanowienie się, a następnie chętna osoba z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel, w razie potrzeby, koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne kwestie, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji, mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów. Uczniowie na skali temperatury zaznaczają cenkami, w jakim stopniu opanowali zagadnienia, które wynikają z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli ze skali będzie wynikał niski poziom temperatury, zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy.

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Dziś nauczyłam/łem się...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas przygotowywania się ucznia do sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje na arkuszu papieru schemat termometru ze skalą i cenki dla uczniów.

2. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu)

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa)

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła)

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów)

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk)

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. 6‑8 slajdów

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – max. 5 min.)

• podana bibliografia.