Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Barwniki fotosyntetyczne i ich funkcje
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wskażesz rodzaje barwników fotosyntetycznych.
Omówisz budowę bakteriochlorofilu, chlorofilu, karotenoidów i fikobilin.
Określisz funkcje głównych oraz dodatkowych barwników fotosyntetycznych.
Przedstawisz lokalizację barwników fotosyntetycznych w strukturach komórkowych organizmów prokariotycznych i eukariotycznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna;
metoda kuli śniegowej.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
– Który barwnik odgrywa kluczową rolę w przemianie energii świetlnej na energię chemiczną? Dlaczego?
– Czy wiecie, dlaczego chlorofil jest zielony?
– Czy wiecie, dlaczego jesienią liście stają się pomarańczowe?
– Czy chlorofil ma zastosowanie w życiu codziennym?
Chętni uczniowie wypowiadają się. Jeśli odpowiedzi nie są wyczerpujące, nauczyciel prosi uczniów, by wyszukali odpowiednie informacje podczas lekcji.
Faza realizacyjna:
Uczniowie w parach rysują schemat ilustrujący udział chlorofilu i karotenoidów w procesie fotosyntezy, porządkujący informacje z sekcji „Przeczytaj”. Chętne zespoły prezentują efekt swojej pracy.
Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Następnie uczniowie wykonują polecenia od 1 do 4 metodą kuli śniegowej.
Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 2 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.
Jeśli odpowiedzi uczniów na pytania zadane przez nauczyciela w fazie wstępnej nie były wyczerpujące, uzupełniają je.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Treści w sekcji „Grafika interaktywna” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.