Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Jaka jest natura ludzka? Oświeceniowi myśliciele o człowieku i jego cechach

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśni, w jaki sposób epoka oświecenia kształtowała sposób myślenia o naturze człowieka;

• pozna główne idee epoki i jej przedstawicieli;

• omówi oświeceniowy sposób myślenia o świecie, odwołując się do fragmentu powieści J. Swifta.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

2. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

1. Kula śniegowa. Nauczyciel zapisuje na tablicy problem związany z tematem lekcji, np.: Jaka jest natura ludzka według oświeceniowych myślicieli? Następnie prosi uczniów, aby indywidualnie poszukali odpowiedzi, odwołując się do bloku tekstowego lekcji i zapisując swoje pomysły na kartce. W kolejnej części uczniowie łączą się w pary i weryfikują swoje pomysły, później powtarzają te czynności w zespołach 4‑osobowych i 8‑osobowych zapisując uzgodnienia na kartce. Ostatecznie dyskusja prowadzona jest na forum klasy. Nauczyciel zbiera pomysły przedstawione przez kolejne grupy/osoby i weryfikuje je, w razie potrzeby również uzupełnia.

2. Wnioski zgromadzone podczas pracy uczniowie notują w zeszytach w formie mapy myśli.

3. Uczniowie zapoznają się z nagraniem i przedstawiają idee oświeceniowe, które zostały w nim przedstawione oraz te, które można postrzegać jako ich krytykę. Mogą pracować indywidualnie lub w parach.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Potraktuj poznany fragment powieści jako głos Swifta w dyskusji o możliwościach ludzkiego rozumu. Na jakie problemy, twoim zdaniem, zwraca uwagę autor w opisie Laputy i jej mieszkańców?

Materiały pomocnicze:

• Blaise Pascal, Myśli, tłum. Tadeusz Boy‑Żeleński, 1921.

• Immanuel Kant, Czym jest oświecenie?, [w:] Tadeusz Kroński, Kant, tłum. Adam Landman, Warszawa 1966.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.