Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Jaka jest natura ludzka? Oświeceniowi myśliciele o człowieku i jego cechach
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyjaśni, w jaki sposób epoka oświecenia kształtowała sposób myślenia o naturze człowieka;
pozna główne idee epoki i jej przedstawicieli;
omówi oświeceniowy sposób myślenia o świecie, odwołując się do fragmentu powieści J. Swifta.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna:
Kula śniegowa. Nauczyciel zapisuje na tablicy problem związany z tematem lekcji, np.: Jaka jest natura ludzka według oświeceniowych myślicieli? Następnie prosi uczniów, aby indywidualnie poszukali odpowiedzi, odwołując się do bloku tekstowego lekcji i zapisując swoje pomysły na kartce. W kolejnej części uczniowie łączą się w pary i weryfikują swoje pomysły, później powtarzają te czynności w zespołach 4‑osobowych i 8‑osobowych zapisując uzgodnienia na kartce. Ostatecznie dyskusja prowadzona jest na forum klasy. Nauczyciel zbiera pomysły przedstawione przez kolejne grupy/osoby i weryfikuje je, w razie potrzeby również uzupełnia.
Wnioski zgromadzone podczas pracy uczniowie notują w zeszytach w formie mapy myśli.
Uczniowie zapoznają się z nagraniem i przedstawiają idee oświeceniowe, które zostały w nim przedstawione oraz te, które można postrzegać jako ich krytykę. Mogą pracować indywidualnie lub w parach.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Praca domowa:
Potraktuj poznany fragment powieści jako głos Swifta w dyskusji o możliwościach ludzkiego rozumu. Na jakie problemy, twoim zdaniem, zwraca uwagę autor w opisie Laputy i jej mieszkańców?
Materiały pomocnicze:
Blaise Pascal, Myśli, tłum. Tadeusz Boy‑Żeleński, 1921.
Immanuel Kant, Czym jest oświecenie?, [w:] Tadeusz Kroński, Kant, tłum. Adam Landman, Warszawa 1966.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.