Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Wpływ społeczny i techniki manipulacji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

5) wyjaśnia charakter procesu socjalizacji; podaje przykłady wpływu społecznego w różnych dziedzinach życia; analizuje przypadki oraz przedstawia zalety i wady konformizmu i nonkonformizmu.

Zakres rozszerzony

VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.

Uczeń:

16) krytycznie analizuje przekazy medialne; wyjaśnia podstawowe mechanizmy manipulacji wykorzystywane w mediach; wskazuje rolę Rady Etyki Mediów w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcia wpływu społecznego i manipulacji;

• omawia techniki społecznej manipulacji;

• analizuje środki i zachowania pozwalające uniknąć skutków manipulacji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• mapa myśli;

• rozmowa nauczająca;

• metoda jigsaw;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Podanie tematu i celów zajęć.

2. Weryfikacja wiedzy wstępnej. Uczniowie tworzą na tablicy mapę myśli wokół pojęcia „wpływ społeczny”. Następnie wspólnie formułują własną definicję pojęcia.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie w parach zapoznają się z definicją manipulacji w sekcji „Przeczytaj”. Następnie wspólnie porównują pojęcia wpływu społecznego i manipulacji.

2. Podział na cztery grupy – metoda jigsaw. Każdej z nich zostaje przydzielony fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”, który opracowują:

• grupa 1 - sześć zasad wywierania wpływu;

• grupa 2 - techniki manipulacji (pierwsze cztery);

• grupa 3 - techniki manipulacji (kolejne cztery);

• grupa 4 - obrona przed wpływem innych.

Następnie uczniowie zamieniają się grupami, tworząc nowe grupy tak, aby w każdej była przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. W nowych grupach uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej. Inne osoby mogą zadawać im pytania.

3. Praca z audiobookiem. Uczniowie zapoznają się z materiałem, po czym wykonują ćwiczenie 1. Wspólne omówienie odpowiedzi.

4. Dyskusja na temat: „Czy w reklamach powinno  się stosować manipulację?”. W swojej argumentacji uczniowie odnoszą się do treści zawartych w multimedium i wykonanym ćwiczeniu. Na koniec wybrana osoba podsumowuje dyskusję.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie opracowują po jednym pytaniu dotyczącym treści przedstawionych na lekcji. Następnie wybrana osoba zadaje swoje pytanie i wyznacza osobę, która ma na nie odpowiedzieć. Po udzieleniu odpowiedzi osoba ta zadaje swoje pytanie kolejnej. Ćwiczenie trwa, dopóki nie zostanie wyczerpana treść zajęć.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Elliot Arronson, Timothy D. Wilson, Robin M. Arket, Psychologia społeczna, Poznań 2006.

Kevin Wren, Wpływ społeczny, Gdańsk 2005.

Robert‑Vincent Joule, Jean‑Leon Beauvois, Gra w manipulacje. Postaw na swoim i nie daj się oszukać, Sopot 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie audiobooka uczniowie mogą przygotować prezentację multimedialną do tematu.