Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Mityczne i chrześcijańskie źródła antropocentryzmu - porównanie na podstawie fragmentów Księgi Rodzaju i Mitologii Jana Parandowskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
omówi wizję początku ludzkości na podstawie fragmentu Księgi Rodzaju i mitologii starożytnych Greków;
prześledzi związek wizji stworzenia świata z poglądami na rolę i pozycję człowieka;
uzasadni zdanie, że Księga Rodzaju jest głęboko ludzką księgą.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba podsumowuje informacje wynikające z treści tych tekstów.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium. Cała klasa zapoznaje się z treścią multimedium i wykonuje w parach polecenie 2. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie zostają podzieleni na kilkuosobowe grupy. Każdy zespół rozwiązuje wszystkie ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel podsumowuje zajęcia krótkim tekstem:
Dla człowieka myślącego kategoriami magiczno‑mitycznymi cały świat żyje, a roślinność, podobnie jak zwierzęta, posiada duszę i odczuwa. Ta najbardziej podstawowa, pierwotna forma religijności nazywana jest animizmem. Przejawia się on między innymi w szacunku żywionym wobec wszystkich istot żywych, także wobec roślin. Na przykład człowiek przejęty czcią dla drzewa, prosi je o wybaczenie, zanim zetnie je, by zaspokoić jakiejś swoje podstawowe potrzeby.
Jednak również myśl religijna człowieka ewoluuje i w pewnym momencie animizm przechodzi w bardziej wysublimowaną formę politeizmu. Człowiek zaczyna odróżniać obiekt przyrodniczy od zamieszkującego go bóstwa, ducha. Okazuje się, że nie każde drzewo jest czującą i świadomą siebie istotą, lecz jedynie czasowo bywa zamieszkiwane przez bóstwo – klasyfikowane odtąd jako leśne bóstwo. Kiedy nie zamieszkuje go bóstwo – drzewo jest jedynie przedmiotem. Z czasem nawet leśne bóstwo zyskuje formę coraz bardziej wysublimowaną, jest antropomorfizowane i wyobrażane bywa w postaci ludzkiej wyposażonej w atrybut symbolizujący jego charakter. W ten sposób następuje desakralizacja przyrody. Trwa ona w ciągu całej znanej ludzkiej historii – po dzień dzisiejszy.
Anita Ganowicz‑Bączyk, Mityczno‑magiczne źródła antropocentryzmu, Seminare. Poszukiwania naukowe 23, 109‑120, 2006.
Praca domowa:
Wysłuchaj audiobooka. Wytłumacz, na czym według Anity Ganowicz‑Bączyk polegał dualizm bytu ludzkiego w micie prometejskim.
Materiały pomocnicze:
Anita Ganowicz‑Bączyk, Mityczno‑magiczne źródła antropocentryzmu, Seminare. Poszukiwania naukowe 23, 109‑120, 2006.
Janusz Lemański, Opis stworzenia jako conditio humana w Rdz 2,7, „Śląskie Studia Historyczno‑Teologiczne” 2006, nr 39/1.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.