Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Poglądy Zenona z Elei
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje poglądy Zenona z Elei na temat jedności i wielości;
rekonstruuje najważniejsze paradoksy Zenona z Elei;
wyjaśnia wpływ Zenona z Elei na rozwój dialektyki;
omawia współczesne interpretacje poglądów Zenona z Elei.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
praca z multimedium.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jak rozumiesz pojęcie paradoksu?
Faza realizacyjna:
Drama. Nauczyciel prosi klasę, aby podzieliła się na czteroosobowe zespoły. Informuje uczniów, że będą pracować metodą dramy i wyjaśnia jej zasady:
a. Przedstawia temat: Wywiady arcymistrzowskie. Zenon z Elei. Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego.
b. Przedstawia technikę dramy: Wyjaśnia, że uczniowie wcielą się w różne role. Członkowie każdego zespołu zdecydują, jaką chcą przyjąć rolę (np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym, dziennikarza przeprowadzającego wywiad, osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad) – może ich być dwoje.
c. Nauczyciel przekazuje instrukcje dotyczące sposobu wykonania zadań – każda z osób odgrywających rolę ma określone zadania (np. komentator w studiu odpowiada za rzetelną i merytoryczną informację, dziennikarz przeprowadzający wywiad za przygotowanie interesujących pytań, osoba, z którą przeprowadzany jest wywiad, w jak największym stopniu powinna wczuć się w swoją rolę itp),
d. Następnie każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy.
Nauczyciel informuje, ile czasu grupy mają na przygotowanie dramy i jak długo mogą trwać scenki. Uczniowie wraz z nauczycielem oglądają przygotowane przez grupy prezentacje. Po zakończeniu prezentacji uczniowie dzielą się wrażeniami, dyskutują, oceniają kolegów. Nauczyciel również podsumowuje występy uczniów.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”, a następnie czyta polecenia:
– Zapoznaj się z prezentacją i zastanów się, w jaki sposób można się zmierzyć z paradoksami Zenona i je odeprzeć. Wybierz jeden z nich, przedstaw i objaśnij koledze lub koleżance.
– Czy potrafisz odnaleźć błędne założenia w paradoksach Zenona? Czy umiesz w tym celu wykorzystać wiedzę z innych dziedzin nauki?
Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy. Udziela im też informacji zwrotnej.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz esej, w którym zastanowisz się nad słowami Diogenesa Laertiosa:
O dwuznacznej mowie wielka to moc, niewyczerpalna, Zenona, we wszystkich wymierzona; takoż i Melissos Ponad wieloma złudzeniami stoi, poniżej zaś niewielu.
Materiały pomocnicze:
Gajda‑Krynicka J., Filozofia przedplatońska, Warszawa 2007.
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.