Dla nauczyciela

Autor: Paweł Kaniowski

Przedmiot: Filozofia

Temat: Oświecenie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
III. Znajomość poglądów filozofów reprezentatywnych dla poszczególnych epok kultury europejskiej.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
III. Wybrane problemy filozofii.
8. Spór o istnienie i naturę absolutu (Boga). Uczeń:
3) przedstawia światopoglądowe znaczenie sporu o istnienie Boga i rolę religii w życiu człowieka;
10. Wybrane spory z zakresu filozofii polityki. Uczeń, definiując odpowiednie terminy i analizując argumenty, rekonstruuje następujące spory:
4) o podstawy prawa stanowionego (pozytywizm prawniczy – teoria prawa naturalnego).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

  • pozna główne problemy i wyzwania filozofii oświecenia;

  • podsumuje argumenty krytyków religii z okresu oświecenia;

  • wyjaśni wpływ opinii krytyków religii doby oświecenia na społeczne przemiany;

  • dowie się, w jaki sposób filozofowie oświecenia tłumaczyli pochodzenie władzy politycznej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • odwrócona klasa;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • praca z multimedium;

  • praca z tekstem.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia chętnym lub wybranym uczniom e‑materiał: „Oświecenie”. Uczniowie przygotowują krótki film (teledysk) jako ilustrację do treści materiału. Film mogą przygotować na telefonach komórkowych lub wykorzystać szablony do animacji dostępne w internecie. Uczniowie powinni umieć opowiedzieć o swoich etiudach i uzasadnić dobór środków artystycznych.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

  2. Ochotnicy pokazują teledyski nakręcone w ramach przygotowania do zajęć. Pozostałe osoby oceniają, czy filmiki trafnie oddają tematykę lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”, a następnie czyta polecenie: Zapoznaj się z prezentacją i odpowiedz, w jaki sposób Kant przedstawia oświecenie. Jakie należy spełnić warunki, by stać się człowiekiem oświeconym? Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

  2. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat, dlaczego człowiek dążący do oświecenia powinien realizować wezwanie Kanta „sapere aude”? W jaki sposób należy czynić użytek z własnego rozumu?

  3. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć ćwiczenie nr 1: Wyjaśnij, skąd pochodzi nazwa oświecenie. Dlaczego metafora światła miała tak duże znaczenie w tej epoce?. Uczniowie tym razem pracują w grupach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów i prosi wybrane osoby o uzasadnienie swojej odpowiedzi.

  4. Następnie uczniowie w parach wykonują ćwiczenia nr 6. Wskazane dwójki odczytują uzupełniony tekst.

Faza podsumowująca:

  1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie nr 2. Wybrane osoby prezentują wypełnioną tabelę.

  2. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

  3. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Napisz esej, w którym rozważysz, czy oświecenie możemy uznać za skończoną epokę czy jak twierdzą niektórzy oświecenie wciąż trwa.

Materiały pomocnicze:

  • Migasiński J., Filozofia nowożytna, Warszawa 2011.

  • Henel Ł., Lekcja filozofii. Od Sokratesa do Heideggera..., Kraków 2009.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.

Sprawdź się