Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Adaptacje anatomiczne i fizjologiczne do stałocieplności
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz, dlaczego dobrze rozwinięte układy – oddechowy i krwionośny, są szczególnie potrzebne do utrzymania stałocieplności.
Przeanalizujesz adaptacje w obrębie układu oddechowego, które pozwalają na stałocieplność.
Scharakteryzujesz adaptacje w obrębie układu krwionośnego, które umożliwiają stałocieplność.
Wymienisz adaptacje do stałocieplności powłok skórnych ptaków i ssaków.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
prezentacja;
praca z filmem;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem. Podzieleni na grupy przygotowują prezentacje dotyczące zagadnień poruszonych w sekcji „Przeczytaj”:
– grupa I – adaptacje układu oddechowego do stałocieplności;
– grupa II – adaptacje układu krwionośnego do stałocieplności;
– grupa III – adaptacje budowy powłok skóry do stałocieplności.
Prezentacje, oparte na e‑materiale oraz źródłach internetowych, mogą zawierać m.in. schematy, zdjęcia, materiały audio i wideo.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji oraz przybliża jej przebieg.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Nauczyciel z całą klasą wybiera najlepszą prezentację, tzn. taką, która w skondensowany i poprawny sposób przedstawia informacje na temat wszystkich zagadnień.
Praca z multimedium („Film”). Jeśli to konieczne, nauczyciel wyświetla ponownie multimedium (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika), z którym uczniowie mieli się zapoznać w ramach przygotowania do zajęć. Następnie uczniowie odczytują polecenie nr 2 („Wyjaśnij, czym jest termogeneza”) i opracowują je w parach. Po wykonanej pracy dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 6 i 7 (odnoszące się do tekstu źródłowego), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Następne ćwiczenie (nr 8: „Wyjaśnij, dlaczego podwójne oddychanie pozwala utrzymać temperaturę ptaków na stałym, wysokim poziomie”), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie wykonują, pracując w parach. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.
Faza podsumowująca:
Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytanie sprawdzające zrozumienie przez nich nowych informacji: „Dlaczego dobrze rozwinięte układy oddechowy i krwionośny są szczególnie potrzebne do utrzymania stałocieplności?”.
Klasa wspólnie wykonuje mapę pojęć podsumowującą zajęcia.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Multimedium zamieszczone w sekcji „Film” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.