Sprawdź się
Na powyższym zdjęciu widzimy kazuara hełmiastego (Casuarius casuarius). Nieloty te zamieszkują m.in. północno‑wschodnią Australię i charakteryzują się specyficzną naroślą na szczycie głowy. Funkcja tego „kasku” pozostawała niejasna do roku 2019. Wcześniej podejrzewano, że narośl służy do walki pomiędzy osobnikami tej samej płci lub do wabienia osobnika płci przeciwnej. Przypuszczenia te nie pokrywały się jednak z obserwacjami. Kazuary hełmiaste, w swoim środowisku naturalnym, zanurzają narośl w chłodnej wodzie tym częściej, im wyższa jest temperatura otoczenia. Badania anatomii „kasku” kazuarów ukazały rozbudowaną sieć naczyń krwionośnych. Natomiast obserwacje za pomocą kamery termowizyjnej były podstawą do obliczeń, z których wynika, że narośl na głowach kazuarów odpowiada za 8 proc. wymiany ciepła między ciałem, a otoczeniem.
Indeks górny Na podstawie: D. L. Eastick i wsp., Cassowary casques act as thermal windows, Scientific Reports; 2019. Indeks górny koniecNa podstawie: D. L. Eastick i wsp., Cassowary casques act as thermal windows, Scientific Reports; 2019.
Na podstawie powyższego tekstu i własnej wiedzy, zaznacz wszystkie prawdziwe zdania.
- Naczynia krwionośne w narośli kazuara zwężają się tym bardziej, im wyższa jest temperatura otoczenia.
- Zanurzanie narośli kazuara w wodzie powoduje schłodzenie przepływającej przez nią krwi i w konsekwencji schłodzenie całego organizmu.
- Chłodzenie organizmu dzięki narośli na głowie kazuara stanowi pomoc dla głównego mechanizmu chłodzącego, jakim jest działanie gruczołów potowych ptaka.
- Posiadanie płuc pęcherzykowatych i piór – to przykłady przystosowań kazuarów do stałocieplności.
Na powyższych fotografiach widzimy przedstawicieli rodziny jeleniowatych (Cervidae). Zwierzę na pierwszym zdjęciu to łoś euroazjatycki (Alces alces), którego długość ciała może dochodzić do 3,1 m, a wysokość w kłębie do 2,34 m. Na drugim – sarniak pampasowy (Ozotoceros bezoarticus) o długości ciała do 1,30 m i wysokości w kłębie do 0,75 m. Poniższe mapy prezentują zasięg występowania łosia euroazjatyckiego i sarniaka pampasowego.
Na podstawie powyższych informacji i własnej wiedzy, uzupełnij poniższy tekst tak, żeby stanowił poprawną całość.
Utrzymanie stałej temperatury ciała przez {#łosia euroazjatyckiego}{sarniaka pampasowego} jest możliwe (między innymi) dzięki małemu stosunkowi powierzchni do masy tego zwierzęcia. Powierzchnia ciała przeciętnego okazu łosia euroazjatyckiego jest znacznie {#większa}{mniejsza} od powierzchni ciała sarniaka pampasowego. Utrzymanie stałej temperatury ciała jeleniowatych w siedliskach zamieszkałych przez łosia euroazjatyckiego wiąże się z koniecznością {#ograniczenia utraty ciepła}{ograniczenia tempa metabolizmu}. Utratę ciepła z powierzchni ciała wspomagają {#cienkie i długie nogi sarniaka pampasowego}{duże rozmiary ciała łosia}.
Powyższy wykres przedstawia wyniki obserwacji poczynionych na leniwcu pstrym (Bradypus variegatus). Oznaczenie RMR oznacza poziom metabolizmu leniwca i mierzone jest ilością (ml) tlenu pobieranego przez zwierzę w ciągu godziny. Na niebieskim tle zaobserwować można liczbę osobników leniwca, o rożnych postawach ciała (0 − oznacza zwierzę maksymalnie skulone, a 6 – o maksymalnie rozpostartych kończynach). Leniwce charakteryzują się najniższym tempem metabolizmu spośród wszystkich niehibernujących gatunków ssaków. Mimo, że zaliczane są do zwierząt stałocieplnych (jak wszystkie ssaki), w ciągu doby notuje się znaczne wahania temperatury ich ciała. Leniwce prowadzą energooszczędny tryb życia, a utrzymanie względnie stałej temperatury ich ciał jest prawdopodobnie mocno powiązane z niewielkimi, rocznymi wahaniami temperatury otoczenia, w którym żyją.
Indeks górny Na podstawie: Cliffe, Rebecca & Scantlebury, David & Kennedy, Sarah & Avey‑Arroyo, Judy & Mindich, Daniel & Wilson, Rory. (2018). The metabolic response of the Bradypus sloth to temperature. Indeks górny koniecNa podstawie: Cliffe, Rebecca & Scantlebury, David & Kennedy, Sarah & Avey‑Arroyo, Judy & Mindich, Daniel & Wilson, Rory. (2018). The metabolic response of the Bradypus sloth to temperature.
Na podstawie powyższych informacji i własnej wiedzy, oznacz poniższe zdania jako prawdziwe lub fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| W zakresie temperatur od 22 do 26 stopni Celsjusza, metabolizm leniwców przyspiesza w sposób charakterystyczny dla innych organizmów stałocieplnych. | □ | □ |
| Im wyższa temperatura otoczenia, tym wyższy poziom metabolizmu leniwca. | □ | □ |
| W zakresie temperatur otoczenia od 26 do 32 stopni Celsjusza, zmiany temperatury ciała i poziomu metabolizmu leniwca są charakterystyczne dla zwierząt endotermicznych. | □ | □ |
| Leniwiec pstry należy do zwierząt o stosunkowo wysokim poziomie metabolicznym. | □ | □ |
Na podstawie informacji do zadania 3. i własnej wiedzy, uzupełnij poniższe zdanie tak, żeby stanowiło poprawną całość.
Wraz ze wzrostem temperatury otoczenia i ciał leniwców {#wzrasta}{maleje} liczba zwierząt z rozpostartymi kończynami, dzięki czemu temperatura ich ciał {może dalej wzrastać}{#nie podnosi się powyżej bezpiecznego poziomu}.
Ryba na zdjęciu to opah (Lampris guttatus), należąca do rodziny strojnikowatych (Lampridae). Opah jest jedyną rybą uznawaną za stałocieplną. W jej skrzelach występuje gęsta sieć naczyń włosowatych, funkcjonujących jako przeciwprądowy wymiennik ciepła. Naczynia, którymi krew zaczyna przepływać przez skrzela są otoczone innymi naczyniami, w których krew płynie w kierunku przeciwnym. Dzięki temu chłodna krew, powracająca po wymianie gazowej, częściowo ogrzewa się dzięki ciepłu oddawanemu przez krew wypływającą do skrzeli. Serce opaha jest oddzielone od skrzeli izolującą warstwą tłuszczu, podobnie jak mięśnie powiązane z płetwami piersiowymi. Mięśnie te odpowiadają za produkcję większości energii cieplnej ryby.
Indeks górny Na podstawie: D. Davesne i wsp., Histology of the endothermic opah (Lampris sp.) suggests a new structure–function relationship in teleost fish bone; Biology Letters; 2018. Indeks górny koniecNa podstawie: D. Davesne i wsp., Histology of the endothermic opah (Lampris sp.) suggests a new structure–function relationship in teleost fish bone; Biology Letters; 2018.
Na podstawie powyższych informacji i własnej wiedzy, przyporządkuj cechy Lampris guttatus do odpowiednich grup.
Skóra pokryta łuskami, Mieszanie się krwi utlenowanej i odtlenowanej w sercu, Serce posiadające jedną komorę i jeden przedsionek, Sieć naczyń włosowatych działająca na zasadzie wymienników przeciwprądowych ciepła, Możliwość podgrzewania schłodzonej krwi ciepłem wytworzonym przez własne mięśnie, Zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała
| Cechy Lampris guttatus, charakterystyczne dla organizmów zmiennocieplnych: | |
|---|---|
| Cechy Lampris guttatus, charakterystyczne dla organizmów stałocieplnych: |
W 2003 roku przeprowadzono szereg eksperymentów, mających na celu ustalenie reakcji świeżo wyklutych kurcząt na zmieniającą się temperaturę otoczenia, oraz zmianę tej reakcji, wraz z wiekiem kurcząt. Tempo bicia serc kurcząt w przedziale od 0 do 7 godzin od wyklucia przyspieszało, wraz ze zwiększaniem się temperatury otoczenia, i zwalniało, wraz ze zmniejszaniem się temperatury otoczenia. Zupełnie odwrotne tendencje wykazywały kurczęta starsze niż 1 dzień (od wyklucia). Temperatura ciała piskląt młodszych (0‑7 godzin od wyklucia) ulegała znacznie większym fluktuacjom w odpowiedzi na zmianę temperatury otoczenia, niż było to w przypadku piskląt starszych (1 dzień od wyklucia).
Indeks górny A. H. Khandoker i wsp., Maturation of the homeothermic response of heart rate to altered ambient temperature in developing chick hatchlings (Gallus gallus domesticus); American Journal of Physiology: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology; 2003. Indeks górny koniecA. H. Khandoker i wsp., Maturation of the homeothermic response of heart rate to altered ambient temperature in developing chick hatchlings (Gallus gallus domesticus); American Journal of Physiology: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology; 2003.
Na podstawie powyższych informacji i własnej wiedzy, zaznacz zachowania organizmu badanych piskląt, wskazujące na ich ektotermię.
- Wzrost tempa bicia serca piskląt młodszych, jako reakcja na zwiększającą się temperaturę otoczenia.
- Spadek tempa bicia serca piskląt starszych, jako reakcja na zmniejszającą się temperaturę otoczenia.
- Znaczne zmiany temperatury ciała piskląt młodszych, jako reakcja na zmiany temperatury otoczenia.
- Zmiany temperatury ciała piskląt starszych, w odpowiedzi na zmianę temperatury otoczenia, są takie same jak u piskląt starszych.