Autor: Joanna Oparek

Temat: Wątki epikurejskie w poezji Jana Kochanowskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omówi pojęcia hedonizmu i epikureizmu;

• zinterpretuje wybrane utwory Jana Kochanowskiego w celu ustalenia cech, jakimi charakteryzują się bohaterowie tych utworów;

• wykaże obecność idei epikurejskich w wybranych utworach Jana Kochanowskiego;

• wskaże przykłady refleksji na temat życiowych wartości i radości życia w twórczości Jana Kochanowskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o stworzenie listy wartości składających się na dobre życie. Uczniowie przygotowują swoje propozycje.

2. Nauczyciel może rozdać uczniom teksty Pieśni i Fraszek (mogą być z e‑materiału) i poprosić o samodzielne wyszukanie przykładów refleksji na temat życiowych wartości i radości życia w twórczości Jana Kochanowskiego. Prosi o zaznaczenie wybranych cytatów.

Faza wprowadzająca:

1. Chętne osoby odczytują przygotowaną przez siebie listę wartości. Nauczyciel wskazuje na podobieństwo niektórych pozycji do warunków szczęśliwego życia w ujęciu Epikura. Informuje uczniów, że według epikureizmu na szczęśliwą egzystencję składają się: czysta radość życia, kontemplacja natury, współodczuwanie z innymi ludźmi, przyjaźń, doznania duchowe płynące z obcowania ze sztuką.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, zaznaczając, że myśl epikureizmu jest wyraźnie widoczna w poezji Jana Kochanowskiego.

3. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i daje im czas na zapoznanie się z treścią „Wprowadzenia” (uczniowie znajdują tu nawiązanie do listy tworzonej przed zajęciami). Następuje wspólne ustalenie celu zajęć i kryteriów sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o wskazanie cytatów z Pieśni i Fraszek, w których widoczna jest postawa Kochanowskiego wobec życia: czerpanie radości z każdej chwili, znaczenie przyjaźni i wymiany myśli, dystans wobec przywilejów, majątku i sławy.

2. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Grafika interaktywna”. Wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel komentuje, czy zadania zostały wykonane poprawnie.

3. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie się nad tezą, że żądza władzy prowadzi do cierpienia. Nauczyciel zachęca uczniów do dyskusji i znalezienia przykładów – przywołania postaci historycznych, których losy dowodzą prawdziwości tego poglądu.

4. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Wykonują ćwiczenia indywidualnie lub w parach. Nauczyciel prosi wybrane osoby o zaprezentowanie odpowiedzi i komentuje je.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie myśli Epikura, która znalazła odzwierciedlenie w twórczości i życiu Jana Kochanowskiego i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

3. Na zakończenie nauczyciel może zaproponować uczniom zabawę w stworzenie spisu treści do Poradnika dobrego życia według Epikura i Kochanowskiego. Spis treści ma odzwierciedlać aspekty życia, które pozwalają człowiekowi na rozumne przyjemności i pomagają unikać cierpienia.

Praca domowa:

1. Wyraź pogląd na temat tego, czy idee Epikura mogą być aktualne także dziś. Podaj argumenty za oraz przeciw. W swojej odpowiedzi odwołaj się do cytatów pochodzących z utworów Jana Kochanowskiego oraz do przykładów z najbliższego otoczenia.

Materiały pomocnicze:

• Dlaczego filozofia? Filozofia a świat współczesny, doświadczenia źródłowe, drogi do filozofii, „Filo‑Sofija” 26(2014/3).

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

Wskazówki metodyczne

• Galerię interaktywną nauczyciel może wykorzystać jako podsumowanie lekcji.