Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Symbolizm – cechy, przedstawiciele
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
określa różnicę między symbolem a alegorią,
rozpoznaje środki poetyckie typowe dla symbolizmu w przykładowych wierszach, m.in. synestezję,
interpretuje wiersze symbolistów,
redaguje wypowiedź pisemną o charakterze argumentacyjnym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj” oraz „Prezentacja multimedialna”. Nauczyciel pyta uczniów, czy chcieliby przygotować rozszerzoną prezentację dotyczącą malarstwa symbolizmu (polskiego i europejskiego). Prezentacja może być także ilustrowana muzycznie.
Faza wprowadzająca:
Lekcja rozpoczyna się od prezentacji przygotowanej przez zainteresowanych uczniów. Po jej zakończeniu nauczyciel pyta, jakie cechy charakterystyczne zauważyli uczniowie w obrazach symbolistów. Jedna osoba notuje na tablicy propozycje pozostałych. Jedną ze wskazanych cech będzie zapewne niejednoznaczność.
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli (na podst. informacji z e‑materiału, własnej wiedzy, a także prezentacji) czym charakteryzuje się symbol i czym różni się od alegorii. Następnie pyta o przyczynę odejścia od realizmu w poezji Młodej Polski.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej prezentację z e‑materiału, uczniowie wysłuchują nagrań towarzyszących prezentacji. Następnie, w parach, wykonują polecenia 1 i 2 z tej sekcji.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – 1‑6 – i będą to robić wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie ochotnik udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Ostatnim ćwiczeniem, które uczniowie wykonują w czasie lekcji, jest ćw. 7. Nie piszą jednak rozprawki (to może być dodatkowe zadanie domowe), lecz przygotowują argumenty, przy użyciu których odniosą się do pytania: Czy występujący w utworze wiatrak można uznać za symbol? Uczniowie mogą pracować w parach.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
W ramach zadania domowego uczniowie wykonują ćw. 8 z e‑materiału. Uczniowie szczególnie zainteresowani mogą dodatkowo wykonać zadanie domowe z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Malarstwo polskiego symbolizmu, culture.pl.
Jean Moréas, Symbolizm, przeł. M. Żurowski, w: Moderniści o sztuce, wybór, oprac. i wstęp E. Grabska, Warszawa 1971.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.