SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Monika Piechowicz‑Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki decydujące o występowaniu zjawisk pogodowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

1) przedstawia czynniki klimatotwórcze decydujące o zróżnicowaniu klimatu na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia i charakteryzuje czynniki wpływające na kształtowanie się elementów pogody,

• analizuje i ocenia wpływ tych czynników na pogodę na wybranych obszarach,

• przedstawia przykłady wpływu czynników meteorologicznych i niemeteorologicznych na wybrane elementy pogody.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, grafika interaktywna, plakaty, „gadająca ściana”, mapa myśli

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: podręcznik, atlas, mapa świata, tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, plakat, duże arkusze papieru A3, A2

Materiały pomocnicze

Atlas Chmur (dostęp 2.21.2021).

Dane z serwisu IMGW dotyczące klimatu Polski: meteo.imgw.pl (dostęp 2.12.2021).

Olszewski K., Jak prowadzić obserwacje meteorologiczne?, zycieaklimat.edu.pl (dostęp 2.12.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każdej grupie rozdaje kartkę formatu A3 i pisaki, po czym prosi uczniów, aby metodą „burzy mózgów” odpowiedzieli na pytanie, na co ma wpływ pogoda, a następnie zapisali odpowiedzi na kartkach. Każda grupa, odwołując się do już posiadanej wiedzy i doświadczeń, zapisuje notatki lub przedstawia je graficznie. Uczniowie rozwieszają swoje plakaty i prezentują odpowiedzi.

• Po pracy grup następuje rozmowa na plenum i odniesienie do mapy świata w celu wskazania miejsc, gdzie są skrajnie różne warunki pogodowe, w wyniku których warunki życia i działalności człowieka również się różnią. Wspólne ustalenie listy składników pogody.

• Po pogadance nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji. Uczniowie zapoznają się z treścią wprowadzenia do e‑materiału i zapoznają się z celami lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 2–3‑osobowe grupy. Wyjaśnia zasady pracy metodą „wędrujące plakaty” i każda z par/grup otrzymuje jeden plakat z czynnikiem kształtującym klimat do opisania. Co 4 minuty grupy wymieniają się plakatami, podając je sąsiednim zespołom, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zadaniem każdej z grup jest zapoznanie się z zapisanymi wcześniej informacjami, przedyskutowanie i dopisanie tych informacji, których brakuje. Koniec pracy następuje wtedy, gdy do grup wrócą ich pierwotne plakaty. Następnie nauczyciel wraz z uczniami wywiesza na ścianie plakaty, tworząc „gadającą ścianę”, uczniowie wspólnie omawiają czynniki kształtujące pogodę, dzieląc je na meteorologiczne i niemeteorologiczne. Każdy uczeń może podejść i sam omówić zapisane informacje.

• Uczniowie wspólnie zapoznają się z grafiką interaktywną. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, w których uczniowie mają za zadanie przy pomocy grafiki interaktywnej ustalić: 1) czynniki klimatyczne odpowiedzialne za wysokie i niskie opady atmosferyczne, 2) czynniki klimatyczne odpowiedzialne za wysokie i niskie wartości temperatur, 3) czynniki klimatyczne odpowiedzialne za powstawanie cyklonów tropikalnych, 4) czynniki klimatyczne odpowiedzialne za powstawanie obszarów pustynnych. Po upływie ustalonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują rezultaty pracy. Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje w formie miniwykładu.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.

• Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i o to, co było nową wiedzą dla uczniów. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

• Przypomnienie celów lekcji i ocena aktywności uczniów podczas zajęć.

Praca domowa

• Odszukaj informacje o anomaliach pogody w Polsce. Przeanalizuj sytuację i wskaż składniki pogody, które doprowadziły do wystąpienia danego zjawiska pogodowego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas realizacji tematu „Zależności między składnikami klimatu a czynnikami klimatotwórczymi”. Może znaleźć zastosowanie w trakcie zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących pogody i klimatu (zakres podstawowy: III. 1, III. 2, III. 3, III. 6; zakres rozszerzony: III. 4, III. 6, III. 7).