SCENARIUSZ LEKCJI

Imiona i nazwiska autorów: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki wpływające na tempo krasowienia

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

5) charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia: anhydryt, gips, dolomit, halit, roztwór, odczyn;

• omawia podstawowe relacje pomiędzy intensywnością rozpuszczania skał krasowiejących i temperaturą wody;

• analizuje zmiany stężenia związków chemicznych w zależności od temperatury wody,

• omawia zależności między tempem przebiegu krasowienia a temperaturą wody i cechami fizycznymi skał.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: analiza danych geomorfologicznych, rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu, e‑materiał

Materiały pomocnicze

Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, tłum. J. Dowgiałło-Kühn, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Embleton C., Thornes J., Geomorfologia dynamiczna, tłum. J. Gawlik, PWN, Warszawa 1985.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, przypominając podstawowe informacje o procesach i formach krasowych.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tekstem i grafiką interaktywną.

• Nauczyciel przeprowadza rozmowę kierowaną. Prosi uczniów o krótkie wypowiedzi na temat: 1) Jakie skały ulegają krasowieniu? 2) Jak temperatura wody wpływa na możliwości chłonięcia COIndeks dolny 2₂? 3) Jak woda z różną zawartością COIndeks dolny 2₂ reaguje z węglanami wapnia i magnezu? 4) Jak temperatura wody wpływa na tempo rozpuszczania siarczanów (gipsu i anhydrytu) i soli (halitu)? 5) Jak długość kontaktu wody ze skałą wpływa na tempo krasowienia? Nauczyciel w razie potrzeby koryguje bądź uzupełnia wypowiedzi uczniów.

• Uczniowie z pomocą nauczyciela wymieniają główne zależności pomiędzy tempem krasowienia skał wapiennych, siarczanowych i chlorków a temperaturą wody. Nauczyciel zwraca uwagę na relację między stężeniem w wodzie dwutlenku węgla w zależności od temperatury wody a agresywnością roztworu wodnego i jego oddziaływania na wapienie. Nauczyciel podkreśla znaczenie długości trwania kontaktu roztworu (woda stojąca, i woda płynąca) ze skałą dla intensywności procesu krasowienia.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, co ich zainteresowało, gdzie mogą wykorzystać zdobyte umiejętności itp.

Praca domowa

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w części „Sprawdź się”.

• Praca pisemna na temat: „Polskie formy krasu podziemnego”. Uczeń ma za zadanie stworzyć pracę pisemną, w której opisze jedną z form krasu podziemnego występującego w Polsce. Powinien opisać przypuszczalną genezę powstania formy i wyjaśnić proces krasowienia.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana w ramach lekcji dotyczącej analizy wykresów i interpretacji danych liczbowych (zakres podstawowy I. 5).