Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imiona i nazwiska autorów: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Czynniki wpływające na tempo krasowienia
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń:
5) charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia pojęcia: anhydryt, gips, dolomit, halit, roztwór, odczyn;
omawia podstawowe relacje pomiędzy intensywnością rozpuszczania skał krasowiejących i temperaturą wody;
analizuje zmiany stężenia związków chemicznych w zależności od temperatury wody,
omawia zależności między tempem przebiegu krasowienia a temperaturą wody i cechami fizycznymi skał.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: analiza danych geomorfologicznych, rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna
Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu, e‑materiał
Materiały pomocnicze
Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, tłum. J. Dowgiałło-Kühn, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Embleton C., Thornes J., Geomorfologia dynamiczna, tłum. J. Gawlik, PWN, Warszawa 1985.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, przypominając podstawowe informacje o procesach i formach krasowych.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tekstem i grafiką interaktywną.
Nauczyciel przeprowadza rozmowę kierowaną. Prosi uczniów o krótkie wypowiedzi na temat: 1) Jakie skały ulegają krasowieniu? 2) Jak temperatura wody wpływa na możliwości chłonięcia COIndeks dolny 22? 3) Jak woda z różną zawartością COIndeks dolny 22 reaguje z węglanami wapnia i magnezu? 4) Jak temperatura wody wpływa na tempo rozpuszczania siarczanów (gipsu i anhydrytu) i soli (halitu)? 5) Jak długość kontaktu wody ze skałą wpływa na tempo krasowienia? Nauczyciel w razie potrzeby koryguje bądź uzupełnia wypowiedzi uczniów.
Uczniowie z pomocą nauczyciela wymieniają główne zależności pomiędzy tempem krasowienia skał wapiennych, siarczanowych i chlorków a temperaturą wody. Nauczyciel zwraca uwagę na relację między stężeniem w wodzie dwutlenku węgla w zależności od temperatury wody a agresywnością roztworu wodnego i jego oddziaływania na wapienie. Nauczyciel podkreśla znaczenie długości trwania kontaktu roztworu (woda stojąca, i woda płynąca) ze skałą dla intensywności procesu krasowienia.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, co ich zainteresowało, gdzie mogą wykorzystać zdobyte umiejętności itp.
Praca domowa
Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w części „Sprawdź się”.
Praca pisemna na temat: „Polskie formy krasu podziemnego”. Uczeń ma za zadanie stworzyć pracę pisemną, w której opisze jedną z form krasu podziemnego występującego w Polsce. Powinien opisać przypuszczalną genezę powstania formy i wyjaśnić proces krasowienia.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może zostać wykorzystana w ramach lekcji dotyczącej analizy wykresów i interpretacji danych liczbowych (zakres podstawowy I. 5).