Przeanalizuj rysunek 1 i wskaż właściwe stężenie dwutlenku węgla w wodzie o temperaturze 10°C. Możliwe odpowiedzi: 1. 0,5 g/kg, 2. 1,0 g/kg, 3. 1,5 g/kg, 4. 2,0 g/kg, 5. 2,5 g/kg, 6. 3,0 g/kg
Ćwiczenie 1
RQjLndLZXL0ga
Od czego zależy intensywność procesu krasowienia skał wapiennych? Możliwe odpowiedzi: 1. Nasycenia wody przez dwutlenek węgla., 2. Głębokości występowania skał., 3. Temperatury rocznej środowiska, w którym występują skały.
R1RH3XA4vBo3q1
Ćwiczenie 2
Możliwe odpowiedzi: 1. nasycenia wody przez dwutlenek węgla., 2. temperatury wody., 3. prędkości wiatru., 4. barwy skał.
Ćwiczenie 2
R1Bk6yCpapMKM
(Uzupełnij).
RDZdsQpIIXrwo1
Ćwiczenie 3
Przeczytaj tekst i przeanalizuj rysunek 1, a następnie uzupełnij zdanie.
Woda o temperaturze 20°C w stosunku do wody o temperaturze 10°C ze względu na potencjalną możliwość stężenia dwutlenku węgla jest … Możliwe odpowiedzi: 1. bardziej agresywna na rozpuszczanie skał wapiennych., 2. mniej agresywna na rozpuszczanie skał wapiennych.
Ćwiczenie 3
Rak7gN9y70y2x
(Uzupełnij).
RT3DMnxhH6KaX2
Ćwiczenie 4
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Źródło: domena publiczna.
Ćwiczenie 4
R3fh2XWbnsLSg
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
R14L54wiqczXM2
Ćwiczenie 5
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Ćwiczenie 5
RBqV1FwK1NjEZ
Uzupełnij luki w tekście. Z punktu widzenia kontaktu roztworu wody ze skałą ważne jest także jej 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa (ilość przestrzeni – porów i szczelin) pomiędzy składnikami skały. Im będzie ono 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa, tym 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa będzie możliwość jej rozpuszczania (większe tempo krasowienia).
Uzupełnij luki w tekście. Z punktu widzenia kontaktu roztworu wody ze skałą ważne jest także jej 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa (ilość przestrzeni – porów i szczelin) pomiędzy składnikami skały. Im będzie ono 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa, tym 1. uszczelinnienie, 2. większe, 3. większa będzie możliwość jej rozpuszczania (większe tempo krasowienia).
2
Ćwiczenie 6
R7QRw01SevDbB
anhydryt Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych dolomit Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych gips Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych rozpuszczanie Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych roztwór Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych
anhydryt Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych dolomit Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych gips Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych rozpuszczanie Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych roztwór Możliwe odpowiedzi: 1. minerał bezbarwny lub o różnym zabarwieniu (biały, szary, różowy, miodowożółty), o szklistym, perłowym lub jedwabistym połysku; tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz, 2. niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z węglanu wapnia i magnezu – w ponad 90%, 3. proces polegający na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu, 4. substancja krystaliczna o barwie niebieskoszarej, rzadziej białej lub kremowej; łatwo wchłania wodę, co powoduje zwiększenie jej objętości o nawet 60%, może przy tym pękać i rozwarstwiać się, 5. jednorodna mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych lub pierwiastków chemicznych
2
Ćwiczenie 7
Rp0Nkd72ND5yS
Uzupełnij luki w tekście. Proces krasowienia obejmujący skały węglanowe (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie, 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie), siarczany zawierające wapń (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie czy 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie) oraz sole (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie), należący do grupy procesów wietrzenia 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie, polega na rozpuszczaniu 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie przez roztwory.
Uzupełnij luki w tekście. Proces krasowienia obejmujący skały węglanowe (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie, 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie), siarczany zawierające wapń (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie czy 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie) oraz sole (1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie), należący do grupy procesów wietrzenia 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie, polega na rozpuszczaniu 1. sól kamienna, 2. chemicznego, 3. dolomity, 4. skał, 5. anhydryty, 6. gipsy, 7. wapienie przez roztwory.
RjFVAdQLKO8dZ2
Ćwiczenie 8
Przeczytaj tekst i uzupełnij zdanie.
Skałą bardziej odporną na rozpuszczanie przez wodę składników skalnych jest skała… Możliwe odpowiedzi: 1. lita zwarta., 2. lita spękana., 3. lita rozdrobniona.
31
Ćwiczenie 9
Leje krasowe z rozpuszczenia są jedną z form powstałych w wyniku wietrzenia chemicznego. Opisz powstanie takiego leja. Zwróć szczególną uwagę na proces krasowienia i czynniki wpływające na tempo tego procesu.
RuB8yEqxAcXli
(Uzupełnij).
Lej krasowy z rozpuszczenia powstaje, gdy opad, najczęściej deszcz, przenika przez spoiny w wapieniu do głębszych warstw.
Powstanie leja krasowego z rozpuszczenia związane jest z rzeźbą terenu i podłożem. Leje krasowe z rozpuszczenia tworzą się w obniżeniach terenu. Woda zebrana w takim obniżeniu powoli wsiąka w niższe warstwy wapienia, rozpuszczając go. Materiał rozpuszczony jest usuwany z powierzchni, co doprowadza do stopniowego wytworzenia się małych zagłębień. Zagłębienia te skupiają odpływ powierzchniowy, w wyniku czego proces rozpuszczenia nabiera tempa. Jeśli ilość wody i niesionego przez nią materiału rozpuszczonego będzie zbyt duża, odpływ może zostać zatkany, co prowadzi do powstawania mokradeł.
R14MAkgAj0qEi
Etapy powstawania leja krasowego z rozpuszczania
Etapy powstawania leja krasowego z rozpuszczania
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.