Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Rodzaje i funkcje gruczołów skórnych kręgowców

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wymienisz typy gruczołów skórnych charakterystyczne dla danej grupy zwierząt kręgowych.

• Omówisz funkcje gruczołów.

• Poznasz różne sposoby wydzielania.

• Wyjaśnisz, na czym polega wydzielanie holokrynowe.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• prezentacja.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem Rodzaje i funkcje gruczołów skórnych kręgowców i dzieli ich na trzy grupy. Zadaniem każdego zespołu jest wyszukanie informacji i materiałów (opisy, zdjęcia, rysunki) na przydzielony temat i przygotowanie krótkiej prezentacji – na podstawie e‑materiału oraz innych dostępnych źródeł (np. Wikipedia, Encyklopedia PWN):

   • grupa I – podział i funkcje gruczołów skórnych u kręgowców;

   • grupa II – budowa skóry u kręgowców z uwzględnieniem położenia gruczołów;

   • grupa III – omówienie wybranych typów gruczołów skórnych w poszczególnych grupach kręgowców.

2. Uczniowie razem z nauczycielem ustalają zasady oceniania.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

2. Uczniowie w utworzonych na wcześniejszej lekcji grupach tworzą pytania dotyczące przydzielonego im zagadnienia, na które pozostałe grupy odpowiedzą pod koniec lekcji. Zapisują je na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Nauczyciel z całą klasą wybiera najlepszą prezentację, tzn. taką, która w skondensowany i poprawny sposób przedstawia informacje na temat wszystkich zagadnień.

2. Nauczyciel czyta polecenia nr 3 („Wyjaśnij, na czym polega wydzielanie holokrynowe”) i 4 („Wyjaśnij, dlaczego wydzielanie apokrynowe nazywane jest inaczej szczytowym”) do grafiki interaktywnej. Prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje swoją odpowiedź, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

3. Uczniowie tworzą niewielkie, 3- lub 4‑osobowe zespoły i wykonują ćwiczenia nr 8 i 9 (dotyczące gruczołów skórnych drzewołaza malarskiego – Dendrobates tinctorius). Następnie wskazany zespół prezentuje przygotowane odpowiedzi. Klasa ocenia ich poprawność. Nauczyciel wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w grupach utworzonych przed lekcją odpowiadają na pytania pozostałych grup zapisane na tablicy.

2. Nauczyciel dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia od 1 do 7 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna może również zostać wykorzystana w fazie podsumowującej lekcji.