Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: Portret matki i syna - A. Mickiewicz Do Matki Polki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
5. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dokona analizy i interpretacji wiersza Do Matki Polki;

  • omówi portret matki i syna na podstawie utworu Do Matki Polki;

  • pozna koncepcję mesjanizmu romantycznego;

  • dowie się, z czego wynikała popularność mitu matki Polki w romantyzmie.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy kilka obrazów (przykładowo: fresk Michała Anioła Stworzenie Adama, Rafael Santi, Madonna ze szczygłem, Artur Grottger, Powitanie i pożegnanie powstańca) i odsłania na nich tylko część pokazującą ręce. Zadaje pytania; Czyje to ręce? Kto do kogo je wyciąga? Co oznacza ten gest?

  2. Uczniowie korzystają z burzy mózgów, uzasadniają swoje propozycje. Nauczyciel pokazuje całość obrazów, komentuje wypowiedzi uczniów. Podaje cel i temat lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel proponuje, aby wybrany uczeń odczytał głośno tekst Adama Mickiewicza Do Marki Polki. Utwór można również odtworzyć (nagranie w sekcji „Audiobook”). Pozostali uczniowie wypisują dostrzeżone przez siebie typy relacji matki i dziecka, o których pisze autor. Następnie odczytują zapisane przez siebie notatki.

  2. Nauczyciel proponuje uczniom pracę w grupach. Celem jest wnikliwa analiza utworu Do Matki Polki (uczniowie wcześniej wysłuchują również nagrań z sekcji „Audiobook”). Zespoły mogą losować zadania do wykonania.
    - Określenie sytuacji lirycznej utworu, wskazanie środków stylistycznych oraz ich funkcji.
    - Omówienie sytuacji lirycznej i bohaterów utworu.
    - Motywy i symbolika w utworze.
    - Martyrologia Polaków ukazana w wierszu.

  3. Grupy mieszają się, rozmawiają na temat utworu, wymieniają swoje spostrzeżenia.

  4. Wybrany uczeń przedstawia klasie wersję analizy utworu Do Matki Polski, której nauczył się w czasie zajęć.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące:
    - Na czym polega mesjanizm romantyczny?
    - W jaki sposób w romantyzmie był realizowany mit matki Polski?

Praca domowa:

  1. Na podstawie obu nagrań z sekcji „Audiobook” określ rolę mitu matki Polki w literaturze romantycznej.

Materiały pomocnicze:

  • https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/247119/makowska_matka_polka_konstrukcja_zlozona_2012.pdf?sequence=1&isAllowed=y

  • Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom 1 i 2, praca zbiorowa, Warszawa 1984.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się