Imię i nazwisko autora:

Włodzimierz Natorf, Jan Pluta

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Zależności rosnące, malejące. Proporcjonalność.

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
8) rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
8) rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśnia sens pojęć: „funkcja rosnąca/malejąca, liniowa/nieliniowa, stała”;

2. wskazuje, kiedy zależność pomiędzy zmiennymi jest proporcjonalna, a kiedy odwrotnie proporcjonalna;

3. potrafi powiązać prawa fizyki, wyrażane za pomocą wyrażeń matematycznych, z formą graficzną funkcji, którą te prawa reprezentują;

4. ocenia charakter zależności proporcjonalnych na podstawie znaku i wartości współczynnika proporcjonalności.

Strategie nauczania:

nauczanie przez dociekanie IBSE

Metody nauczania:

rozwiązywanie problemów, dyskusja

Formy zajęć:

praca w grupach, w parach oraz całego zespołu

Środki dydaktyczne:

tablica lub monitor interaktywny, tablety dla każdej pary uczniów

Materiały pomocnicze:

przygotowane przez nauczyciela przykłady różnych zależności funkcyjnych, ilustrujących treść lekcji

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie nauczyciela, z wykorzystaniem podanej w e‑materiale zasady działania dźwigni.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel dzieli klasę na grupy.
Każda grupa dostaje jedno prawo fizyki i kreśli kształt zależności funkcyjnych, które to prawo reprezentują. Uczniowie nazywają tę zależność (liniowa/nieliniowa, rosnąca/malejąca, wprost/odwrotnie proporcjonalna). Następnie kilka grup prezentuje wyniki swej pracy, a cała klasa uczestniczy w dyskusji. Uczniowie zapisują wnioski na tablicy.
Uczniowie, w parach lub całą klasą, oglądają film samouczek, a następnie dyskutują o jego treści i wykonują podane w nim polecenia.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel podsumowuje treść lekcji, wskazując na uniwersalność praw fizyki, wyrażaną przez kształt zależności te prawa prezentujących.

Praca domowa:

Uczeń wybiera sobie jakieś prawo fizyki i pokazuje kształt zależności to prawo opisujący. Rozwiązuje zadania 3, 5, 6 i 8.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film samouczek może być wykorzystany jako wstęp do nauki różnych działów fizyki, na przykład mechaniki, elektryczności, fizyki jądrowej.