Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Upowszechnienie oświaty i czytelnictwa. Literatura

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, jak zmieniły się obyczaje na przełomie wieków;

• charakteryzuje rodzaje rozrywki w XIX wieku;

• przedstawia zmiany w pojmowaniu roli edukacji w XIX wieku.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Upowszechnienie oświaty i czytelnictwa. Literatura”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Audiobook” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele zajęć znajdujące się w sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia planowany przebieg lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z pierwszym multimedium („Audiobook”). Nauczyciel przypomina o tym, że uczniowie zapoznali się z nagraniem fragmentu wspomnień Wincentego Witosa. Poleca, aby indywidualnie wykonali polecenie nr 2, opisując na podstawie tekstu z nagrania, z jakimi trudnościami musieli mierzyć się mieszkańcy polskiej wsi w XIX w. chcący wyedukować swoje dzieci. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. W kolejnym kroku uczniowie w parach wykonują polecenie nr 3, analizując tekst źródłowy. Podobnie jak wcześniej, także i teraz wybrany uczeń (albo ochotnik) przedstawia odpowiedź, a pozostała część klasy odnosi się do niej.

4. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel czyta treść polecenia nr 2: „Przedstaw zmiany w pojmowaniu roli oświaty i edukacji powszechnej w państwach w XIX wieku” i prosi uczniów, aby pracując nadal w parach, przygotowali rozwiązanie na podstawie materiału, który zaraz zostanie wyświetlony na tablicy. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

2. Na zakończenie nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć i pracę uczniów, dokonuje oceny przedstawionych na początku fazy realizacyjnej prezentacji uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie 2 z multimedium.

Materiały pomocnicze:

A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2001.

J. Topolski, Zarys dziejów Polski, Warszawa 1986.

E. Słodkowska, Produkcja i rozprowadzanie wydawnictw w Królestwie Polskim w latach 1815–1830, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą na podstawie informacji zawartych zarówno w audiobooku, jak i w filmie przygotować notatkę będącą podsumowaniem lekcji.