Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Świat wykreowany w wierszu Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
pozna symbole i tematy, wokół których koncentruje się wyobraźnia Bolesława Leśmiana;
przeanalizuje formę i treść wiersza Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński;
nazwie środki stylistyczne w wierszu i określi ich funkcję;
przypomni zagadnienia związane ze słowotwórstwem.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „ Świat wykreowany w wierszu Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 4 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.
Recytacja. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują się do głośnego czytania utworu w e‑materiale: Pan Błyszczyński z elementami aktorskiej interpretacji.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Nauczyciel zadaje pytania: - Co ma wspólnego poezja Leśmiana z filozofią Bergsona?
- Czym charakteryzują się leśmianizmy?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.
Praca z multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: 1 z sekcji „Prezentacja multimedialna” i prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią multimedium i wykonali ćwiczenie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.
Następne ćwiczenie wyświetlone przez nauczyciela na tablicy uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Uczniowie całym zespołem klasowym pracują nad ćwiczeniami słowotwórczymi. Rozwiązują zadania 1‑3 z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.
Praca domowa:
Wybierz jeden wiersz Bolesława Leśmiana, z którego pochodzi cytat zamieszczony w prezentacji, i przeanalizuj cały utwór tak, aby wydobyć z niego ten sens, na który nakierunkowuje słowo‑klucz.
Materiały pomocnicze:
Łapiński Zdzisław, Metafizyka Leśmiana, [w:] Studia o Leśmianie, red. Michał Głowiński, Janusz Sławiński, Warszawa 1971.
Leśmian Bolesław, Pan Błyszczyński, [w:] tegoż, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.