Autor: Piotr Obolewicz

Temat: Świat wykreowany w wierszu Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pozna symbole i tematy, wokół których koncentruje się wyobraźnia Bolesława Leśmiana;

• przeanalizuje formę i treść wiersza Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński;

• nazwie środki stylistyczne w wierszu i określi ich funkcję;

• przypomni zagadnienia związane ze słowotwórstwem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „ Świat wykreowany w wierszu Bolesława Leśmiana Pan Błyszczyński”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 4 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

2. Recytacja. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują się do głośnego czytania utworu w e‑materiale: Pan Błyszczyński z elementami aktorskiej interpretacji.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Nauczyciel zadaje pytania: - Co ma wspólnego poezja Leśmiana z filozofią Bergsona?
   - Czym charakteryzują się leśmianizmy?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: 1 z sekcji „Prezentacja multimedialna” i prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią multimedium i wykonali ćwiczenie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.

4. Następne ćwiczenie wyświetlone przez nauczyciela na tablicy uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie całym zespołem klasowym pracują nad ćwiczeniami słowotwórczymi. Rozwiązują zadania 1‑3 z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

2. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

Praca domowa:

1. Wybierz jeden wiersz Bolesława Leśmiana, z którego pochodzi cytat zamieszczony w prezentacji, i przeanalizuj cały utwór tak, aby wydobyć z niego ten sens, na który nakierunkowuje słowo‑klucz.

Materiały pomocnicze:

• Łapiński Zdzisław, Metafizyka Leśmiana, [w:] Studia o Leśmianie, red. Michał Głowiński, Janusz Sławiński, Warszawa 1971.

• Leśmian Bolesław, Pan Błyszczyński, [w:] tegoż, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.