Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Proenzymy i enzymy układu pokarmowego człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz, czym są enzymy i proenzymy.
Przedstawisz i scharakteryzujesz wybrane enzymy trawienne (hydrolazy).
Wskażesz miejsca wydzielania enzymów trawiennych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
gra dydaktyczna;
rozsypanka.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
rozsypanka dla każdej pary (materiały pomocnicze).
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Czym są enzymy? Jakie pełnią funkcje? Jak są zbudowane?”.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie zapoznają się z materiałem, nauczyciel czyta polecenie nr 1 („Scharakteryzuj, czym są proenzymy, i podaj ich dwa przykłady”) oraz polecenie nr 2 („Wskaż jedną różnicę w działaniu endonukleaz i egzonukleaz”) i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: nr 9 (dotyczące roli kwasu w żołądku) i nr 10 (dotyczące enzymów odpowiedzialnych za trawienie skrobi), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Uczniowie dobierają się w pary i otrzymują rozsypankę (zob. materiały pomocnicze). Nauczyciel prosi podopiecznych, by połączyli nazwy enzymów proteolitycznych przewodu pokarmowego z miejscem ich występowania, a po zakończeniu pracy zweryfikowali poprawność ułożenia rozsypanki na podstawie tabeli zawartej w e‑materiale.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Uporządkuj w postaci mapy myśli wiadomości na temat proenzymów i enzymów układu pokarmowego, uwzględniając również podział enzymów na endo- i egzopeptydazy.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.