Autor: Anna Juwan

Temat: Proenzymy i enzymy układu pokarmowego człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, czym są enzymy i proenzymy.

• Przedstawisz i scharakteryzujesz wybrane enzymy trawienne (hydrolazy).

• Wskażesz miejsca wydzielania enzymów trawiennych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza animacji;

• gra dydaktyczna;

• rozsypanka.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• rozsypanka dla każdej pary (materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Czym są enzymy? Jakie pełnią funkcje? Jak są zbudowane?”.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie zapoznają się z materiałem, nauczyciel czyta polecenie nr 1 („Scharakteryzuj, czym są proenzymy, i podaj ich dwa przykłady”) oraz polecenie nr 2 („Wskaż jedną różnicę w działaniu endonukleaz i egzonukleaz”) i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

2. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: nr 9 (dotyczące roli kwasu w żołądku) i nr 10 (dotyczące enzymów odpowiedzialnych za trawienie skrobi), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

3. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie dobierają się w pary i otrzymują rozsypankę (zob. materiały pomocnicze). Nauczyciel prosi podopiecznych, by połączyli nazwy enzymów proteolitycznych przewodu pokarmowego z miejscem ich występowania, a po zakończeniu pracy zweryfikowali poprawność ułożenia rozsypanki na podstawie tabeli zawartej w e‑materiale.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Uporządkuj w postaci mapy myśli wiadomości na temat proenzymów i enzymów układu pokarmowego, uwzględniając również podział enzymów na endo- i egzopeptydazy.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.