Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Podyskutujmy o gustach

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Pojęcie filozofii. Uczeń:

2) wymienia i charakteryzuje ważniejsze dyscypliny filozofii: metafizyka (ontologia), epistemologia, etyka, filozofia przyrody, antropologia filozoficzna, teologia filozoficzna, filozofia piękna i sztuki (estetyka), filozofia polityki;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Dowiesz się, czym jest estetyka, jakie przyjmuje teorie i czym są problemy, którymi się zajmuje.

• Zdobędziesz umiejętność rozróżnienia sztuki niskiej i wysokiej.

• Porównasz dawne i obecne definicje piękna i brzydoty.

• Zrozumiesz, czym jest anestetyka.

• Nauczysz się analizować dzieła sztuki, korzystając z wielkiej teorii piękna i koncepcji dzieła otwartego.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja;

• galeria zdjęć interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Podyskutujmy o gustach”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotować różne przykłady dzieł sztuki, od tradycyjnie pojmowanego malarstwa po przykłady np. street artu i performansu.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i, na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika, wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Uczniowie prezentują przykłady dzieł sztuki, omawiając ich treść i przedstawiając autorów. Po prezentacjach nauczyciel inicjuje krótką dyskusję wprowadzającą w temat lekcji. Pyta uczniów, co decyduje o tym, że dzieła takie, jak zaprezentowali wcześniej, można uznać za sztukę. Uczniowie próbują ustalić współczesną definicję sztuki/dzieła sztuki.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i, dyskutując, wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” i z przedstawioną w nim koncepcją dzieła otwartego Umberto Eco. Następnie, pracując w grupach 4‑osobowych, wybierają jedno z dzieł sztuki zaprezentowanych we wprowadającej fazie lekcji i próbują je przeanalizować, idąc tropem pytań zawartych w multimedium. Określają, kim jest artysta i w jakim celu stworzył swoje dzieło, następnie charakteryzują efekt pracy artysty, by na samym końcu zdefiniować odbiorcę i sposób odbioru, a także możliwe interpretacje, odłączone już niekiedy nawet od celu i wyobrażenia artysty. Po wyznaczonym czasie grupy prezentują swoje analizy i omawiają je na forum klasy. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1‑4 w e‑materiale. Omówienie udzielonych odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie odpowiadają na pytanie zawarte w ćwiczeniu nr 5: Popularne powiedzenie mówi, że o gustach się nie dyskutuje. Jeżeli jednak zgodzimy się z twierdzeniem, że wartości estetyczne istnieją obiektywnie, to jaki z tego płynie wniosek?

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Ćwiczenia 6‑8 w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Gołaszewska M., Zarys estetyki, Warszawa 1985.

• Tatarkiewicz W., Historia estetyki, tomy 1‑3, Wrocław 1962‑67.

• Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1988.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach.