Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Modele relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

II. Społeczeństwo obywatelskie.

Uczeń:

3) przedstawia funkcjonujące w Rzeczypospolitej Polskiej kościoły i inne związki wyznaniowe.

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

7) charakteryzuje religię jako zjawisko społeczne; analizuje religijność we współczesnym społeczeństwie polskim i porównuje ją z religijnością w innym społeczeństwie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

• wskazuje najważniejsze modele relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe;

• podaje przykłady państw teokratycznych, wyznaniowych, neutralnych światopoglądowo i ateistycznych;

• ocenia relacje państwo - Kościół w Polsce.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza tekstu źródłowego;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

1. Przed lekcją w celu aktywnego uczestnictwa uczniowie mają za zadanie przeczytać wiadomości dotyczące modeli relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe z e‑materiału.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i prosi uczniów, aby na forum klasy sformułowali cele lekcji oraz postawili pytania, na które chcieliby uzyskać odpowiedź w czasie zajęć.

Faza realizacji

1. Uczniowie dzielą się na cztery grupy. Każda z nich otrzymuje arkusze i markery, na których przygotuje określony model relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe:

• grupa 1 - państwo teokratyczne;

• grupa 2 – państwo wyznaniowe;

• grupa 3 – państwo neutralne światopoglądowo;

• grupa 4 – państwo ateistyczne.

2. Po wyznaczonym czasie przedstawiciele poszczególnych zespołów zawieszają arkusz w przygotowanym miejscu na tablicy i prezentują swoje zagadnienie. Członkowie pozostałych grup mają prawo zadawać pytania w razie wątpliwości.

3. Uczniowie przechodzą do rozmowy na temat przedstawionych modeli. Wskazują przykłady państw w poszczególnych modelach. Analizują modele i oceniają według swojego punktu widzenia. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

4. Następnie uczniowie dobierają się w pary i pracują z treścią e‑materiału zawartego w sekcji „Mapa interaktywna”, wykonując obydwa ćwiczenia. Po ustalonym wcześniej czasie kilku przedstawicieli wskazanych (lub zgłaszających się) par prezentuje swoje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

4. Uczniowie przechodzą do dyskusji na temat: „Czy model relacji państwo – Kościół w Polsce jest odpowiedni?”. Każdy z wypowiadających się uczniów powinien swoją wypowiedź poprzeć minimum jednym argumentem. Na koniec wybrana osoba podsumowuje dyskusję.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Uczniowie odpowiadają na pytania postawione na wstępie lekcji. Jeśli na któreś nie uzyskali odpowiedzi, zapisują je w zeszytach i szukają odpowiedzi w ramach zadania domowego.

Praca domowa

Utrwalić powtarzany materiał do sprawdzianu. Odpowiedzieć na pytania, na które nie uzyskano odpowiedzi w trakcie zajęć.

Wykonać samodzielnie pozostałe ćwiczenia w e‑materiale.

Materiały pomocnicze

Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Warszawa 2007.

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.

Józef Krukowski, Mirosław Sitarz, Henryk Stawniak (red.), Katolickie zasady relacji państwo‑Kościół a prawo polskie, Lublin 2015.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium

Informacje zawarte w mapie interaktywnej można wykorzystać do przygotowania przez uczniów prezentacji multimedialnych, które zostaną przedstawione na lekcji podsumowującej.