Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 r.

Art. 16

Zapewnia się jednostkom i wspólnotom wolność w sferze ideologii, religii i kultu. Korzystanie z tych wolności podlega tylko takim ograniczeniom, jakie są konieczne do utrzymania ładu publicznego chronionego przez ustawę.

Nikt nie może być zobowiązany do składania oświadczeń co do swej ideologii, religii lub swych przekonań.

Żadne wyznanie nie ma charakteru państwowego. Władze publiczne uwzględniają przekonania religijne społeczeństwa hiszpańskiego i utrzymują wynikające z tego stosunki współpracy z Kościołem katolickim i pozostałymi wyznaniami. (…)

Art. 27

Wszyscy mają prawo do nauki. Uznaje się wolność nauczania.

Celem kształcenia jest pełny rozwój osobowości człowieka, przy poszanowaniu demokratycznych zasad współżycia oraz podstawowych praw i wolności.

Władze publiczne zapewniają przynależne rodzicom prawo, aby ich dzieci otrzymały wychowanie religijne i moralne, zgodnie z ich własnymi przekonaniami. Nauczanie podstawowe jest obowiązkowe i bezpłatne.

hiszpania Źródło: Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 r., tłum. Tadeusz Mołdawa, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 9.04.2020 r.].

Konstytucja Federacji Rosyjskiej przyjęta w ogólnokrajowym referendum 12 grudnia 1993 r.

Art. 14

1. Federacja Rosyjska jest państwem świeckim. Żadna religia nie może być uznana za państwową lub obowiązującą.

2. Związki wyznaniowe są oddzielone od państwa i równe wobec prawa.

3. Państwo gwarantuje równość praw i wolności człowieka i obywatela niezależnie od płci, rasy, narodowości, języka, pochodzenia, stanu majątkowego i stanowiska służbowego, miejsca zamieszkania, stosunku do religii, przekonań, przynależności do organizacji społecznych, a także innych okoliczności. Zabrania się jakichkolwiek form ograniczania praw obywateli ze względu na przynależność społeczną, rasową, narodowościową, językową lub religijną. (…)

Art. 28

Każdy ma zagwarantowaną wolność sumienia, wolność wyznania, łącznie z prawem do indywidualnego lub wspólnego z innymi wyznawania dowolnej religii lub niewyznawania żadnej, do nieskrępowanego wyboru, posiadania i rozpowszechniania przekonań religijnych i innych oraz działania w zgodzie z nimi.

rosja Źródło: Konstytucja Federacji Rosyjskiej przyjęta w ogólnokrajowym referendum 12 grudnia 1993 r., tłum. Andrzej Kubik, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 9.04.2020 r.].

Konstytucja Iranu z 1979 r.

Art. 72

Islamskie Zgromadzenie Konsultatywne nie może uchwalać ustaw sprzecznych z religią państwa ani z Konstytucją. Obowiązkiem Rady Strażników jest stwierdzenie takiego naruszenia zgodnie z art. 96.

Art. 91

W celu ochrony porządku islamskiego oraz Konstytucji, dla badania zgodności ustawodawstwa Islamskiego Zgromadzenia Konsultatywnego zostaje ustanowiona Rada Strażników w następującym składzie: 
– sześciu duchownych, świadomych współczesnych potrzeb i warunków, wskazanych przez Przywódcę; 
– sześciu prawników, specjalistów w różnych dziedzinach prawa, wybieranych przez Islamskie Zgromadzenie Konsultatywne spośród islamskich prawników wskazanych przez zwierzchnika wymiaru sprawiedliwości.

Art. 107

1. Po odejściu (…) Imama Chomeiniego (…) zadanie powołania Przywódcy należeć będzie do ekspertów wybranych przez lud. Eksperci wybiorą spośród siebie osobę, która posiada kwalifikacje określone w art. 5 i 109. W razie gdyby jeden spośród nich wyróżniał się wiedzą w zakresie prawa islamskiego lub doświadczeniem politycznym i społecznym lub cieszył się powszechnym uznaniem lub specjalnym oddziaływaniem (…), winni wybrać go na Przywódcę. W innym przypadku, gdy nie można stwierdzić takiej wyższości, winni oni wybrać i ogłosić Przywódcą jednego spośród siebie. (…)

2. Przywódca jest równy wobec prawa tak jak pozostali obywatele państwa.

Art. 110

Władza i obowiązki Przywódcy: 
1. Ustalanie ogólnej polityki Islamskiej Republiki Iranu po konsultacji z Narodową Radą Bezpieczeństwa.

2. Nadzór nad realizacją generalnej polityki państwa.

3. Rozpisywanie referendum narodowego.

4. Naczelne dowództwo Sił Zbrojnych.

5. Wypowiadanie wojny i zawieranie pokoju oraz ogłaszanie mobilizacji Sił Zbrojnych.

6. Mianowanie, zwalnianie lub przyjmowanie rezygnacji: 
– duchownych członków Rady Strażników; 
– naczelnej władzy sądowniczej państwa; 
– szefa sieci radia i telewizji Islamskiej Republiki Iranu; 
– szefa sztabu generalnego; 
– dowódcy Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej; 
– dowódców Sił Zbrojnych.

7. Rozwiązywanie sporów między różnymi rodzajami Sił Zbrojnych i regulowanie wzajemnych relacji między nimi.

8. Rozwiązywanie problemów niemożliwych do załatwienia przez Narodową Radę Bezpieczeństwa przy pomocy konwencjonalnych środków.

9. Podpisywanie dekretów potwierdzających wybór Prezydenta Republiki przez lud. Kwalifikacje kandydatów na urząd Prezydenta, z zachowaniem warunków przewidzianych przez Konstytucję, muszą być potwierdzone przed wyborami przez Radę Strażników i – w przypadku pierwszej kadencji Prezydenta, przez Przywódcę.

10. Odwoływanie Prezydenta, z należnym względem na interes Państwa, po orzeczeniu przez Sąd Najwyższy winy za naruszenie konstytucyjnych obowiązków, lub po przegłosowaniu przez Islamskie Zgromadzeni Konsultatywne jego niekompetencji w oparciu o art. 89.

Art. 113

Po urzędzie Przywódcy urząd Prezydenta jest najwyższą władzą w kraju. Jest on odpowiedzialny za wprowadzanie w życie Konstytucji i kierowanie egzekutywą, z wyjątkiem kompetencji zastrzeżonych dla Przywódcy.

Art. 114

Prezydent wybierany jest przez lud w bezpośrednim głosowaniu na czteroletnią kadencję.

Art. 117

Prezydent wybierany jest absolutną większością głosów.

Art. 122

Prezydent w ramach swych uprawnień i obowiązków przyznanych przez Konstytucję lub ustawy jest odpowiedzialny przed ludem, Przywódcą i Islamskim Zgromadzeniem Konsultatywnym.

Iran Źródło: Konstytucja Iranu z 1979 r., [w:] Agata Kunicka-Goldfinger, Maciej Podbielkowski, Zadania. Wiedza o społeczeństwie. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko Biała 2012, s. 108–109.