Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Przejawy odradzania się polskości na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia historyczną przynależność Górnego Śląska, Warmii i Mazur;

• przedstawia działania prowadzone w XIX i na początku XX w. przez mieszkańców tych terenów w celu zachowania lub odrodzenia polskości;

• wymienia przedstawicieli kultury i życia społecznego zasłużonych dla wzbudzania poczucia przynależności Ślązaków oraz mieszkańców Warmii i Mazur do Polski.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przejawy odradzania się polskości na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel może rozdzielić zagadnienia: jedna osoba (albo zespół uczniowski liczący do trzech osób) skupia się na zagadnieniu Górnego Śląska, druga (osoba lub grupa) – na kwestiach polskości na Warmii i Mazurach.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do omówienia planowanego przebiegu zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji. Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Prosi wybrane osoby (lub ochotników) o zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Opisz sposoby wzmacniania poczucia przynależności Ślązaków do Polski”. Następnie poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po odtworzeniu pierwszego filmu i ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Następnie nauczyciel odtwarza drugi film z sekcji „Film edukacyjny”, a uczniowie w tych samych grupach wykonują polecenie 4: „Wyjaśnij znaczenie okresu kulturkampfu dla wzmocnienia poczucia polskości wśród Ślązaków. Czy ten okres przyczynił się do ich pełnej identyfikacji z Polską?”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia zaprezentowane na początku zajęć prace uczniowskie.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z filmem o przejawach odradzania się polskości na Warmii i Mazurach z sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie wykonaj dołączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

Stosunki polsko‑niemieckie 1919–1932, red. A. Czubiński, Z. Kulak, Poznań 1990.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2000, Warszawa 2001.

B. Szady, Wieczny początek. Warmia i Mazury, Wołowiec 2020.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami zawartymi w filmach, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.