Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia 2022, Historia
Temat: Przejawy odradzania się polskości na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia historyczną przynależność Górnego Śląska, Warmii i Mazur;
przedstawia działania prowadzone w XIX i na początku XX w. przez mieszkańców tych terenów w celu zachowania lub odrodzenia polskości;
wymienia przedstawicieli kultury i życia społecznego zasłużonych dla wzbudzania poczucia przynależności Ślązaków oraz mieszkańców Warmii i Mazur do Polski.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przejawy odradzania się polskości na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel może rozdzielić zagadnienia: jedna osoba (albo zespół uczniowski liczący do trzech osób) skupia się na zagadnieniu Górnego Śląska, druga (osoba lub grupa) – na kwestiach polskości na Warmii i Mazurach.
Faza wstępna:
Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do omówienia planowanego przebiegu zajęć.
Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji. Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Prosi wybrane osoby (lub ochotników) o zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.
Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Opisz sposoby wzmacniania poczucia przynależności Ślązaków do Polski”. Następnie poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po odtworzeniu pierwszego filmu i ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.
Następnie nauczyciel odtwarza drugi film z sekcji „Film edukacyjny”, a uczniowie w tych samych grupach wykonują polecenie 4: „Wyjaśnij znaczenie okresu kulturkampfu dla wzmocnienia poczucia polskości wśród Ślązaków. Czy ten okres przyczynił się do ich pełnej identyfikacji z Polską?”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?
Prowadzący omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia zaprezentowane na początku zajęć prace uczniowskie.
Praca domowa:
Zapoznaj się z filmem o przejawach odradzania się polskości na Warmii i Mazurach z sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie wykonaj dołączone do niego polecenia.
Materiały pomocnicze:
Stosunki polsko‑niemieckie 1919–1932, red. A. Czubiński, Z. Kulak, Poznań 1990.
W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2000, Warszawa 2001.
B. Szady, Wieczny początek. Warmia i Mazury, Wołowiec 2020.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami zawartymi w filmach, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.