Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Potęga i ekspansja Szwecji. Brandenburgia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje budowę potęgi szwedzkiej w basenie Morza Bałtyckiego;

• wyjaśnia znaczenie haseł dominium maris Baltici i Wielki Elektor;

• ocenia znaczenie Brandenburgii w XVII‑wiecznej Europie;

• wskazuje ziemie znajdujące się pod panowaniem elektorów brandenburskich i książąt pruskich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Potęga i ekspansja Szwecji. Brandenburgia”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Mogą podzielić się zagadnieniami: jeden opracowuje temat wzrostu znaczenia Szwecji, drugi – Brandenburgii.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom na tablicy temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca ochotnikom, aby zaprezentowali efekty swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacjach uczniowie krótko o nich dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel prosi wybranego ucznia o przeczytanie polecenia 2: „Scharakteryzuj ustrój terytorialny państwa Hohenzollernów brandenburskich”. Poleca uczniom, aby w parach opracowali odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) pary prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. W podobny sposób uczniowie pracują z poleceniem 3, wymieniając ziemie Hohenzollernów brandenburskich wchodzące w skład cesarstwa oraz należące do nich ziemie niewchodzące w skład cesarstwa u schyłku XVII w.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie indywidualnie rozwiązują zadania od 1 do 6 na czas, od łatwiejszych do trudniejszych. Nauczyciel na platformie śledzi postępy uczestników zajęć. Osoba, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Na koniec zajęć nauczyciel poleca uczniom rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Kersten, Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1984.

K. Mikulski, J. Wijaczka, Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII, Warszawa 2012.

Wielka Historia Świata, t. 7, Świat w XVII wieku, red. A. Podraza, Warszawa 2005.

Z. Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVI–XVII, wyd. 12, Warszawa 2012.

A. Wyczański, Historia powszechna. Wiek XVI, Warszawa 1987.

Wskazówki metodyczne:

Mapę interaktywną uczniowie mogą wykorzystać w lekcji powtórkowej dotyczącej Europy w XVII w., a także jako materiał ilustracyjny w lekcji poświęconej I rozbiorowi Polski.