Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Anarchia i próby reform w czasach Augusta III

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje różnice między wczesnonowożytną a współczesną partią polityczną;

• wyjaśnia, dlaczego czasem nawet ludzie o podobnych poglądach rywalizują ze sobą, zamiast współpracować;

• tłumaczy znaczenie powiedzenia „Za króla Sasa jedz, pij, popuszczaj pasa”.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie powinni się skupić na stronnictwach politycznych w czasach Augusta III, paraliżu prac sejmu i dyskusjach na temat stanu państwa i reform.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach związanych z tematem anarchii w czasach panowania Augusta III i przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Następnie nauczyciel zapowiada, że uczniowie obejrzą film, w którym omówione są wysuwane ówcześnie projekty reform i szansa ich realizacji. Poleca uczniom, aby wynotowywali najważniejsze według nich informacje.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie po zapoznaniu się z pierwszym z filmów wykonują w parach polecenie 2: „Przedstaw programy naprawy Rzeczypospolitej proponowane przez pisarzy politycznych i reformatorów działających w pierwszej połowie XVIII wieku. Wskaż postulaty, które są zbieżne”. Wybrana para przedstawia wskazane przez siebie czynniki wraz z uzasadnieniem, pozostali uczniowie mogą się ustosunkować do zaproponowanej odpowiedzi. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy, uzupełnia informacje, jeśli zajdzie taka potrzeba.

4. Następnie prowadzący odtwarza drugi z filmów. Zadaje uczniom pytanie nawiązujące do polecenia nr 5: Jakie czynniki przesądziły o tym, że próby reformy Rzeczypospolitej za panowania Augusta III zakończyły się niepowodzeniem? Który z nich uznalibyście za najistotniejszy? Uczniowie przedstawiają swoje propozycje wraz z argumentacją, mogą krótko dyskutować między sobą.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne od 1 do 3 z sekcji „Sprawdź się”. Najpierw dopasowują autorów do tytułów polskich dzieł opisujących projekty reform, w dalszym analizują tekst z epoki. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 5, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

M. Czeppe, Kamaryla Pana z Dukli. Kształtowanie się obozu politycznego Jerzego Augusta Mniszcha 1750–1763, Warszawa 1998.

J. Staszewski, August III Sas, Wrocław 1989.

Z. Zielińska, Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752, Warszawa 1983.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film edukacyjny”, aby przygotować się do późniejszej pracy. Mogą przygotować notoatki dotyczące m.in. zagadnień programów naprawy Rzeczypospolitej proponowanych przez pisarzy politycznych i reformatorów działających w pierwszej połowie XVIII w. czy czynników, czynnik, które przesądziły o tym, że próby reformy Rzeczypospolitej za panowania Augusta III zakończyły się niepowodzeniem.