SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Najmłodsze państwa świata i ich problemy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

Podstawa programowa

XX. Problemy polityczne współczesnego świata: współczesne zmiany na mapie politycznej świata, przemiany systemowe w Europie, funkcjonowanie Unii Europejskiej, przyczyny i skutki terroryzmu, relacje między cywilizacją zachodnią i cywilizacją islamu.

Uczeń:

1) przedstawia najnowsze zmiany na mapie politycznej świata oraz charakteryzuje główne problemy państw świata utworzonych w XXI w.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia i wskazuje na mapie najmłodsze państwa świata,

• charakteryzuje problemy najmłodszych państw świata i wyjaśnia ich przyczyny,

• ocenia i porównuje poziom rozwoju gospodarczego najmłodszych państw świata.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka, odgrywanie ról

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, ścienna mapa polityczna

Materiały pomocnicze

Baczwarow M., Suliborski A., Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce. Terminologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Łódź 2002.

Brylonek M., Południowy Sudan: droga do niepodległości i bieżące problemy bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2019, nr 32, s. 65–82.

Otok S., Geografia polityczna. Geopolityka. Ekopolityka. Globalistyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

Pacuła P., Kosowo: problemy teraźniejszości, wyzwania przyszłości, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2012, nr 22, s. 111‑123.

Sobczyński M., Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno‑polityczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi sześcioro wybranych uczniów o zaangażowanie się w role mieszkańców dwóch najmłodszych państw świata. Troje z nich ma za zadanie wcielić się w mieszkańców Sudanu Południowego, a pozostała trójka – w mieszkańców Kosowa. Nauczyciel prosi obie grupy uczniów o zapoznanie się z tym e‑materiałem oraz innymi, dodatkowymi źródłami informacji geograficznej. Informuje ich, że będą opowiadali oni pozostałym uczniom o problemach występujących w ich krajach. Mogą przygotować odpowiednie rekwizyty lub stroje.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności, sprawdzenie zadania domowego).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat podziału politycznego świata.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prowadzi dialog z uczniami na temat zmian na mapie politycznej, które nastąpiły po przemianach gospodarczych i politycznych po 1989 r. Może posiłkować się wyświetlonym na ekranie fragmentem „Przeczytaj” – Zmiany na mapie politycznej świata.

• Następnie nauczyciel rozdaje uczniom atlasy geograficzne i prosi o wykonanie w parach polecenia 1. z części „Przeczytaj”, po czym sprawdza wyniki ich pracy, wyznaczając wybranych uczniów do rozwiązania tego ćwiczenia z wykorzystaniem ściennej mapy politycznej.

• W kolejnym etapie nauczyciel prosi uczniów o podanie pełnych nazw, stolic, przybliżonej liczby ludności i powierzchni, jednostki monetarnej, języka urzędowego oraz opisanie flagi dwóch najmłodszych państw na świecie. W razie potrzeby nauczyciel prezentuje na ekranie fragment Najmłodsze państwo na świecie i w Europie z części „Przeczytaj”.

• Następnie nauczyciel prezentuje ostatni podrozdział „Przeczytaj” i prosi uczniów o wykonanie polecenia 2. W tym celu uczniowie mogą skorzystać z tabletów z dostępem do internetu.

• Po zakończonej pracy nauczyciel prosi pierwszą trójkę wybranych przed lekcją uczniów (wcielających się w rolę mieszkańców Kosowa) o przedstawienie najważniejszych problemów w ich państwie. Po tym zadaniu inni uczniowie mogą zadawać im pytania. Nad przebiegiem tej dyskusji czuwa nauczyciel. Podobne czynności następują w przypadku grupy wcielającej się w mieszkańców Sudanu Południowego.

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych z nich.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej i krótkie jej omówienie przez nauczyciela

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wykonanie mapy świata metodą powierzchniową przedstawiającą lata uzyskiwania niepodległości przez najmłodsze państwa na świecie (od 1990 r.). Mapę można wykonać w grupach, zaleca się jej sporządzenie w programie GIS.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana zarówno przed lekcją (przygotowanie do ogrywania ról), w trakcie lekcji (podczas odgrywania ról i w fazie podsumowującej) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może znaleźć zastosowanie na lekcji powtórzeniowej oraz podczas zajęć poświęconych problemom społecznym współczesnego świata i potrzebie przeciwdziałania dyskryminacji rasowej, ksenofobii i innym formom nietolerancji na świecie (zakres rozszerzony: XXI. 7, XXI. 8). Kontekstowo może zostać wykorzystana podczas zajęć poświęconych zróżnicowaniu jakości życia na świecie (zakres rozszerzony: XXII. 8) lub problemom społeczno‑gospodarczym państw świata (zakres rozszerzony: XXIII. 1).