Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Erystyka – czyli Schopenhauerowskie przedstawienie człowieka.
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Dowiesz się, czym jest Erystyka jako tekst filozoficzny autorstwa Schopenhauera oraz czym jest erystyka jako określone zachowanie komunikacyjne.
Zrekonstruujesz obecne w Erystyce założenia antropologiczne Schopenhauera.
Zrekonstruujesz różne formy oddziaływania perswazyjnego.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;
omawia poglądy filozofów reprezentatywnych dla poszczególnych epok kultury europejskiej;
podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
metoda dociekań filozoficznych.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał: Erystyka – czyli Schopenhauerowskie przedstawienie człowieka. Prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią zawartą w zakładce „Przeczytaj” i przygotowali kolaż lub mem związany z tematem lekcji.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają kryteria sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: prosi o zaprezentowanie przygotowanych w domach kolaży i memów. Prosi o uzasadnienie swoich wyborów.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie prosi uczniów, aby dokonali interpretacji fragmentów wiersza Tadeusza Różewicza List do ludożerców i odpowiedzieli na pytania:
– Co oznaczają powtórzenia zaimka dzierżawczego „mój”?
– Jakie znaczenie ma dla dwóch ostatnich wersów zaimek „mój”?
– Jak przytoczone fragmenty rozumieć w kontekście erystyki?
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe zespoły. Następnie uczniowie przystępują do pracy:
– zapoznają się z multimedium w sekcji „Prezentacja TED”;
– wykonują polecenia nr 1 i 2 do multimedium w e‑materiale;
– formułują pytania do treści multimedium przez uczniów;
– klasa wybiera jedno z pytań, które mogłoby posłużyć wspólnej dyskusji.
Prezentacja wybranych pytań na forum klasy i wybór jednego z nich. Przygotowanie uczniów do dyskusji.
Nauczyciel wybiera moderatora, który poprowadzi dyskusję, oraz obserwatora, który na końcu podsumuje jej przebieg.
Dyskusja nad wybranym tematem z uwzględnieniem odmiennych stanowisk. Moderator zachęca uczniów do precyzyjnego formułowania argumentów za i przeciw, szukania powiązań między omawianymi stanowiskami oraz odpowiedzi na pojawiające się w trakcie dyskusji pytania.
Wybrany uczeń podsumowuje dyskusję.Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 1‑4.
Faza podsumowująca:
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia 5‑8 z zakładki „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Unger L., W filozofii pytania są ważniejsze..., „Przegląd Filozoficzno‑Literacki” 2008, nr 2/3, s. 39‑52.
Budzyńska‑Daca A., Kwosek J., Erystyka czyli O sztuce prowadzenia sporów: komentarze do Schopenhauera, Warszawa 2011.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.