Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Erystyka – czyli Schopenhauerowskie przedstawienie człowieka.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Dowiesz się, czym jest Erystyka jako tekst filozoficzny autorstwa Schopenhauera oraz czym jest erystyka jako określone zachowanie komunikacyjne.

• Zrekonstruujesz obecne w Erystyce założenia antropologiczne Schopenhauera.

• Zrekonstruujesz różne formy oddziaływania perswazyjnego.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;

• omawia poglądy filozofów reprezentatywnych dla poszczególnych epok kultury europejskiej;

• podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• metoda dociekań filozoficznych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał: Erystyka – czyli Schopenhauerowskie przedstawienie człowieka. Prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią zawartą w zakładce „Przeczytaj” i przygotowali kolaż lub mem związany z tematem lekcji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: prosi o zaprezentowanie przygotowanych w domach kolaży i memów. Prosi o uzasadnienie swoich wyborów.

3. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie prosi uczniów, aby dokonali interpretacji fragmentów wiersza Tadeusza Różewicza List do ludożerców i odpowiedzieli na pytania:
   – Co oznaczają powtórzenia zaimka dzierżawczego „mój”?
   – Jakie znaczenie ma dla dwóch ostatnich wersów zaimek „mój”?
   – Jak przytoczone fragmenty rozumieć w kontekście erystyki?

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe zespoły. Następnie uczniowie przystępują do pracy:
   – zapoznają się z multimedium w sekcji „Prezentacja TED”;
   – wykonują polecenia nr 1 i 2 do multimedium w e‑materiale;
   – formułują pytania do treści multimedium przez uczniów;
   – klasa wybiera jedno z pytań, które mogłoby posłużyć wspólnej dyskusji.
   Prezentacja wybranych pytań na forum klasy i wybór jednego z nich. Przygotowanie uczniów do dyskusji.
   Nauczyciel wybiera moderatora, który poprowadzi dyskusję, oraz obserwatora, który na końcu podsumuje jej przebieg.
   Dyskusja nad wybranym tematem z uwzględnieniem odmiennych stanowisk. Moderator zachęca uczniów do precyzyjnego formułowania argumentów za i przeciw, szukania powiązań między omawianymi stanowiskami oraz odpowiedzi na pojawiające się w trakcie dyskusji pytania.
   Wybrany uczeń podsumowuje dyskusję.

2. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 1‑4.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 5‑8 z zakładki „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Unger L., W filozofii pytania są ważniejsze..., „Przegląd Filozoficzno‑Literacki” 2008, nr 2/3, s. 39‑52.

• Budzyńska‑Daca A., Kwosek J., Erystyka czyli O sztuce prowadzenia sporów: komentarze do Schopenhauera, Warszawa 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.