Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Skutki przemian gospodarczych w XII i XIII w. na ziemiach polskich

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny i kierunek zmian w gospodarce, do jakich doszło w XII i XIII w. na ziemiach polskich.

• charakteryzuje gospodarkę Polski w XII i XIII w.

• omawia rolę miast i mieszczaństwa w procesach zjednoczeniowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Skutki przemian gospodarczych w XII i XIII w. na ziemiach polskich”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć i cele lekcji, przedstawia uczniom jej planowany przebieg.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie przygotowali - każdy indywidualnie - mapę myśli związaną z tematem. Wybrana osoba lub ochotnik zapisuje propozycje na tablicy. Uczniowie przedstawiają swoje propozycje tak, aż powstaje wspólna mapa myśli.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Wspólne omówienie wystąpień ze szczególnym uwzględnieniem mocnych stron propozycji ucznia.

2. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Wyjaśnij, czym była kolonizacja na prawie niemieckim” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale. Odtwarza pierwsze nagranie. Po ustalonym czasie wybrana osoba (lub ochotnik) prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją. W podobny sposób uczniowie wykonują kolejne polecenie, charakteryzując miasta ulokowane na prawie niemieckim.

3. Prowadzący przechodzi do drugiego z filmów. Uczniowie wciąż pracują w parach. Wykonują dołączone do filmu polecenia, wymieniając najważniejsze instytucje miast i wsi lokacyjnych oraz charakteryzując wpływ działalności zakonu cystersów na rozwój gospodarczy ziem polskich.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 1, 2 i 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wspólne omówienie ćwiczeń na forum klasy.

5. Kolejne ćwiczenie nr 4 uczniowie wykonują w parach. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi albo uczennicy (może być także ochotnik) podsumowanie lekcji „Skutki przemian gospodarczych w XII i XIII w. na ziemiach polskich”. Pyta, który element był dla uczniów trudny i dlaczego.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Ocenia przedstawione na początku fazy realizacyjnej uczniowskie prezentacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 6, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2020.

P. Guzowski, Karolińska rewolucja gospodarcza na wschodzie Europy (do końca XII wieku), w: Granica wschodnia cywilizacji zachodniej w średniowieczu, red. Z. Dalewski, Warszawa 2014, s. 115–169.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Film edukacyjny”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.