Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Wędrujące larwy pasożytów
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz budowę lub tryb życia larw, które stanowią wyraz przystosowania do aktywnej lub biernej wędrówki w środowisku zewnętrznym i wewnątrz organizmu żywiciela.
Uzasadnisz znaczenie wędrówki larw w cyklu rozwojowym pasożytów.
Przeanalizujesz najważniejsze etapy cykli rozwojowych różnych gatunków pasożytów, ze szczególnym uwzględnieniem roli wędrujących larw.
Wymienisz najważniejsze działania profilaktyczne zmniejszające ryzyko zakażenia się pasożytem.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
gra dydaktyczna;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki z nazwami pasożytów do losowania przez uczniów: motylica wątrobowa (Fasciola hepatica), tasiemiec uzbrojony (Taenia solium), tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata), glista ludzka (Ascaris lumbricoides hominis), glista psia (Toxocara canis) i glista kocia (Toxocara cati), włosień kręty (Trichinella spiralis), tęgoryjec dwunastnicy (Ancylostoma duodenale).
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi wybranych uczniów, aby wyjaśnili zagadnienia poznane na wcześniejszych zajęciach:
pasożyt, ofiara, żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny, cele pasożytnictwa.
Uzupełnia wypowiedzi uczniów lub koryguje błędy.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup. Każda grupa losuje kartkę z gatunkiem pasożyta przedstawionego w e‑materiale. Zadaniem zespołów jest opracowanie informacji na temat: wędrówki larwy wylosowanego pasożyta, jej przystosowania do przemieszczania się oraz skutków dla żywiciela. Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciele grup prezentują przygotowane informacje.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 6 („Wykaż związek między obecnością ogonka i przyssawek u cerkarii a dwiema drogami przedostawania się larw do organizmu żywiciela ostatecznego”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie, pracując w parach, rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.
Uczniowie rozwiązują polecenia od 1 do 4 z sekcji „Gra edukacyjna”.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 oraz 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej:
Treści w sekcji „Gra edukacyjna” można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy uczniów.