Dla nauczyciela

Scenariusz

Autor

Learnetic

Temat zajęć

Funkcje tekstów językowych

Grupa docelowa

Szkoła ponadgimnazjalna, klasa 1/szkoła ponadpodstawowa klasa 2

Ogólny cel kształcenia

Zapoznanie ucznia z teorią aktów mowy Austina oraz funkcjami języka i komunikatów językowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia

18.12.2006r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie

uczenia się przez całe życie

  • Porozumiewanie się w języku ojczystym

  • Kompetencje społeczne i obywatelskie

  • Umiejętność uczenia się

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczniowie

  • omawiają teorię aktów mowy Austina;

  • definiują składniki aktu mowy i wskazują jego funkcje;

  • charakteryzują i określają funkcje tekstów językowych;

  • odróżniają konstatację od performatywu;

  • wskazują przykłady czasowników performatywnych i wypowiedzi performatywnych;

  • znajdują w tekście literackim przykłady funkcji językowych.

Metody/techniki kształcenia

  • metoda asymilacji wiedzy - praca ze słownikiem, pokaz filmu

  • metoda praktyczna - ćwiczenia interaktywne

  • metoda inscenizacyjna - drama

Formy pracy

  • zbiorowa

  • grupowa

  • indywidualna

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

  1. Uczniowie korzystając z internetowego lub papierowego Słownika języka polskiego, przypominają sobie znaczenie pojęć: komunikat i komunikacja językowa. Nauczyciel informuje uczniów, że komunikaty językowe pełnią różne funkcje. Na lekcji nauczą się rozpoznawać niektóre z nich.

Faza realizacyjna

  1. Nauczyciel wyświetla film Funkcje tekstów językowych. Przerywa po słowach: Poznajmy inne jego funkcje. W ramach uporządkowania treści nauczyciel prosi uczniów o omówienie teorii aktów mowy Austina. W razie potrzeby wyjaśnia uczniom to, co jest dla nich niezrozumiałe. Następnie uczniowie, w celu utrwalenia wiadomości rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6. Odpowiedzi omawiają wspólnie z nauczycielem.

  2. Uczniowie dobierają się w pary. Mają za zadanie przedstawić scenę, w której akt illokucyjny okazał się skuteczny lub nieskuteczny. Reszta klasy ocenia skuteczność aktu illokucyjnego, argumentując swój wybór.

  3. Nauczyciel wyświetla dalszą część filmu Funkcje tekstów językowych. Po zakończonej projekcji uczniowie rozwiązują pozostałe ćwiczenia interaktywne od 7 do 10. Odpowiedzi omawiają wspólnie z nauczycielem.

  4. Nauczyciel wyświetla początkowy fragment Tanga Mrożka z 1999 r. (00:30 - 02:10) i rozdaje uczniom tekst z tym fragmentem. Uczniowie mają za zadanie wskazać funkcje językowe, jakie zostały w nim użyte (np. fatyczna, poetycka, ekspresywna, impresywna).

Faza podsumowująca

  1. W ramach podsumowania uczniowie definiują najważniejsze pojęcia poznane podczas lekcji: akt mowy, lokucja, illokucja, perlokucja, konstatacja, performatyw, funkcja językowa.

Praca domowa

  1. Przeczytaj fragment pojedynku na miny z Ferdydurke W. Gombrowicza i wypisz przykłady funkcji językowych użytych w tekście.

m695ecedc35c76303_1520001429923_0

Metryczka

Tytuł

Funkcje tekstów językowych

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał sie odnosi

Po co mówimy i piszemy? O funkcjach wypowiedzi i języka

Przedmiot

Język polski

Etap edukacyjny

IV/szkoła ponadgimnazjalna; III/szkoła ponadpodstawowa

Podstawa programowa

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1.Czytanie i słuchanie. Uczeń:

1) odczytuje sens całego tekstu (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań

uporządkowanych w akapicie)

3) rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu;

2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń:

  1. szuka literatury przydatnej do opracowania

różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu);

3.Świadomość językowa

3) zna pojęcie aktu komunikacji językowej i wskazuje jego składowe (nadawca, odbiorca, kod, komunikat, kontekst),

4) rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);

III. Tworzenie wypowiedzi.

  1. Mówienie i pisanie. Uczeń:

4) publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność głosu);

Nowa podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1)rozumie pojęcie znaku językowego oraz języka jako systemu znaków; rozróżnia typy znaków i określa ich funkcje w tekście;

2) zna pojęcie aktu komunikacji językowej oraz jego składowe (komunikat, nadawca, odbiorca, kod, kontekst, kontakt);

3) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, metajęzykową, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie

  • Porozumiewanie się w języku ojczystym

  • Kompetencje społeczne i obywatelskie

  • Umiejętność uczenia się

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Uczniowie

  • omawiają teorię aktów mowy Austina;

  • definiują składniki aktu mowy i wskazują jego funkcje;

  • charakteryzują i określają funkcje tekstów językowych;

  • odróżniają konstatację od performatywu;

  • wskazują przykłady czasowników performatywnych i wypowiedzi performatywnych;

  • znajdują w tekście literackim przykłady funkcji językowych.

Powiązanie z e‑podręcznikiem

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/131473/v/latest/t/student-canon/m/j0000007XHB1v38#j0000007XHB1v38_00000003

Słowniczek