Scenariusz zajęć

Autor: Agata Krzak, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Sporządzanie roztworów o określonym stężeniu molowym

Grupa odbiorcza: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe i molowe oraz rozpuszczalność.

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe lub molowe oraz rozpuszczalność.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcie stężenia molowego;

• omawia sposoby zmiany stężenia molowego;

• sporządza roztwory o określonym stężeniu molowym.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza tekstu źródłowego;

• wirtualne laboratorium;

• eksperyment chemiczny;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica multimedialna/tablica, kreda, marker;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania:

• W jaki sposób przygotowywane są roztwory?

• Jaki sprzęt laboratoryjny jest wykorzystywany przy przygotowywaniu roztworów?

2. Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. Burza mózgów wokół pytania:  Jakie znacie rodzaje stężeń i gdzie są stosowane?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie samodzielnie analizują treści w e‑materiale dotyczące stężenia molowego i sporządzania roztworów o określonym stężeniu molowym. Uczniowie analizują zawarte tam polecenia. Nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

2. Uczniowie w parach pracują z wykorzystaniem wirtualnego laboratorium, wykonują zawarte tam polecenia. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wspiera ich, wyjaśnia niezrozumiałe kwestie. Chętni uczniowie na forum przedstawiają wyniki pracy, a nauczyciel weryfikuje je pod kątem poprawności.

3. Eksperyment chemiczny – „Otrzymywanie roztworu o określonej objętości i stężeniu molowym” zgodnie z instrukcją zamieszczoną w materiale pomocniczym. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Uczniowie wybierają odpowiednie szkło i sprzęt laboratoryjny oraz odczynniki przygotowane przez nauczyciela na stole laboratoryjnym. Uczniowie przeprowadzają eksperyment. Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia. Nauczyciel przebieg pracy monitoruje pracę uczniów i wspiera ich. Każda grupa ma za zadanie otrzymać roztwór o określonej objętości i stężeniu molowym z odczynników znajdujących się na stole laboratoryjnym.

4. Przedstawienie wyników. Reprezentanci poszczególnych grup przedstawiają efekty swojej pracy na forum klasy i wspólnie zapisują odpowiedzi. Nauczyciel uzupełnia oraz wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Uczniowie odpowiadają na pytania:

• W jaki sposób można przygotować roztwór o danym stężeniu molowym?

• W jaki sposób można zmniejszyć stężenie molowe roztworu?

• W jaki sposób z roztworu o znanym stężeniu procentowym otrzymać roztwór o danym stężeniu molowym?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Dziś nauczyłem się, że...

• Łatwe było dla mnie...

• Trudności sprawiło mi...

• Zaskoczyło mnie...

• Przypomniałem sobie, że...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium uczniowie mogą wykorzystać jako ćwiczenia podczas sporządzania roztworów o określonym stężeniu molowym. Uczniowie nieobecni na lekcjach mogą wykorzystać medium jako medium do samokształcenia.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• W jaki sposób można przygotować roztwór o danym stężeniu molowym?

• W jaki sposób można zmniejszyć stężenie molowe roztworu?

• W jaki sposób z roztworu o znanym stężeniu procentowym otrzymać roztwór o danym stężeniu molowym?

1. Karty pracy;

2. Karty charakterystyk substancji;

3. Sprzęt: kolby miarowe o pojemności 50 cmIndeks górny 3³, korki do kolb miarowych, cylindry, waga, łyżeczki, naczynka wagowe, lejki.

4. Odczynniki chemiczne: chlorek soduu, siarczan(VI) miedzi(II), woda destylowana.

5. Doświadczenie nr 1. Przygotuj 50 cmIndeks górny 3³ roztworu chlorku potasu o stężeniu molowym:

• 1 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,5 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,3 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,2 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,1 mol/dmIndeks górny 3³.
  Zapisz czynności, jakie po kolei trzeba wykonać.

  Doświadczenie nr 2. Przygotuj 50 cmIndeks górny 3³ roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) o stężeniu molowym:

• 0,5 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,3 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,2 mol/dmIndeks górny 3³;

• 0,1 mol/dmIndeks górny 3³.
  Zapisz czynności, jakie po kolei trzeba wykonać.