Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Budowa zwierząt a typ układu krążenia

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
3) Wymiana gazowa i krążenie. Uczeń:
m) przedstawia rodzaje układów krążenia u zwierząt (otwarte, zamknięte) oraz wykazuje związek między budową układu krążenia i jego funkcją u poznanych grup zwierząt,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Scharakteryzujesz budowę i rolę układu krążenia.

  • Wymienisz barwniki oddechowe i podasz ich funkcję.

  • Omówisz różnice między otwartym i zamkniętym typem układu krwionośnego.

  • Wykażesz związek między wielkością i aktywnością metaboliczną zwierząt a obecnością układu krążenia.

  • Przedstawisz elementy budowy układu krążenia zwierząt bezkręgowych i kręgowych.

  • Wykażesz związek między budową zwierząt a typem układu krążenia.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • mapa myśli;

  • praca z filmem;

  • prezentacja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Budowa zwierząt a typ układu krążenia”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

  2. Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie informacje dotyczące układu krążenia u zwierząt bezkręgowych oraz kręgowych i przygotowują na ten temat dwie prezentacje (uczeń/grupa I – układ krążenia u zwierząt bezkręgowych; uczeń/grupa II – układ krążenia u zwierząt kręgowych).

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów, czym różni się zamknięty układ krwionośny od otwartego.
    Uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi.

Faza realizacyjna:

  1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.

  2. Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć związane z tematem lekcji. Wybrane zespoły przedstawiają swoją mapę na forum klasy.

  3. Praca z multimedium („Film”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium, z którym uczniowie mieli się zapoznać w ramach przygotowania do zajęć. Jeśli to konieczne, odtwarza je ponownie. Następnie uczniowie odczytują polecenie nr 2, dotyczące roli układu krążenia, i opracowują je w parach. Po wykonanej pracy dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

  4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, na podstawie tekstu źródłowego, dlaczego obecność serc skrzelowych jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania płaszczoobrosłych, uwzględniając rozmiary ciała zwierząt i właściwości chemiczne krwi) oraz nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego układ krwionośny wieloszczetów charakteryzuje się największą złożonością wśród pierścienic) z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 3 (polegające na uzupełnieniu tabeli dotyczącej układów krwionośnych u różnych gatunków zwierząt) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

  2. Nauczyciel zadaje pytanie w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów: „Jaki jest związek między budową zwierząt a typem i stopniem komplikacji układu krwionośnego?”.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 1, 2 oraz od 4 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Film” na innych lekcjach poświęconych układowi krążenia („Układy krążenia zwierząt bezkręgowych”, „Ewolucja układu sercowo‑naczyniowego kręgowców”).

Sprawdź się