Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Klasyfikacja tlenków

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

5) klasyfikuje tlenki pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 20 ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny); wnioskuje o charakterze chemicznym tlenku na podstawie wyników doświadczenia.

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

5) klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny tlenku; wnioskuje o charakterze chemicznym tlenku na podstawie wyników doświadczenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia kryteria klasyfikacji tlenków;

  • klasyfikuje tlenki ze względu na ich budowę chemiczną;

  • dzieli tlenki ze względu na ich właściwości chemiczne.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjno‑operacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • plakat;

  • burza mózgów;

  • mapa pojęciowa;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • analiza materiału źródlowego;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • technika gadająca ściana;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • tablety, telefony z Internetem, komputery z głośnikami i słuchawkami;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel pyta uczniów: w jaki sposób klasyfikuje się tlenki?

  2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół przykładów tlenków, ze względu na ich charakter chemiczny.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na trzy grupy, rozdaje arkusze papieru A2, mazaki, klej/taśmę samoklejącą. Każda grupa ma za zadanie przygotować plakat, w którym przedstawi klasyfikację tlenków:

  • I grupa – ze względu na budowę;

  • II – ze względu na charakter chemiczny;

  • III – ze względu na typ pierwiastka, który je tworzy.

    W plakacie powinny znajdować się przykłady takich tlenków, a także ich zastosowań (np. jako wycinek z gazety, bądź wydruk z internetu odpowiedniego zdjęcia). Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji oraz z mapy pojęciowej. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po wyznaczonym czasie, liderzy grup prezentują efekty pracy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej. Plakaty będą wisieć w klasie jako pomoc dydaktyczna dla uczniów.

  1. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów po przeprowadzonej lekcji, wykorzystując swoje pytania oraz pytania znajdujące się w e‑materiale.

  • Jakie to są tlenki proste? Podaj przykłady.

  • Jakie znasz kryteria wg, których można dokonać klasyfikacji tlenków?

  • Podaj przykład tlenku niemetalu, metalu.

  • Jak podzielisz tlenki ze względu na ich charakter chemiczny?

  1. Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia, opowiadając, czego się nauczyli i jakie umiejętności ćwiczyli.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa pojęć może posłużyć uczniom jako inspiracja do zrobienia plakatu. Uczniowie mogą na jej podstawie przypomnieć sobie szybko wiadomości przed sprawdzianem.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Jakie to są tlenki proste? Podaj przykłady.

  • Jakie znasz kryteria wg, których można dokonać klasyfikacji tlenków?

  • Podaj przykład tlenku niemetalu, metalu.

  • Jak podzielisz tlenki ze względu na ich charakter chemiczny?

  1. Nauczyciel przygotowuje: arkusze papieru A2, mazaki, glutaki, klej/taśma samoklejąca.

Sprawdź się