Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Autor: Agnieszka Pieszalska
Przedmiot: biologia
Temat: Skutki nadczynności i niedoczynności gruczołów dokrewnych człowieka
Grupa docelowa: III etap edukacyjny – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia rolę hormonów w organizmie;
wymienia gruczoły dokrewne;
opisuje rolę gruczołów dokrewnych w utrzymaniu homeostazy;
omawia konsekwencje niedoczynności i nadczynności wybranych gruczołów dokrewnych;
wskazuje schorzenia wynikające z nadmiaru lub niedoboru podstawowych hormonów;
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
JIGSAW;
analiza tekstu źródłowego;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
arkusze papieru A1, flamastry.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem w e‑materiale.
Nauczyciel zadaje pytania: „Jakie znacie gruczoły dokrewne?”, „Jaką funkcję pełnią hormony?”.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup. Każdy członek zespołu otrzymuje inny zestaw zadań do opracowania, tak aby każda grupa pracowała nad całością materiału (zestawy A + B + C + D + E + F):
zestaw A – wymień hormony wydzielane przez przysadkę mózgową oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;
zestaw B – wymień hormony wydzielane przez tarczycę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;
zestaw C – wymień hormony wydzielane przez przytarczyce oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;
zestaw D – wymień hormony wydzielane przez szyszynkę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;
zestaw E – wymień hormony wydzielane przez trzustkę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;
zestaw F – wymień hormony wydzielane przez nadnercza oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością.
Uczniowie samodzielnie wykonują otrzymane zadania na podstawie informacji zawartych w e‑materiale.
Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie zmieniają miejsce, tworząc sześcioosobowe grupy ekspertów – znawców problematyki nadczynności i niedoczynności jednego z gruczołów dokrewnych. Dyskutują nad opracowanym materiałem, uzupełniają braki, wyjaśniają wątpliwości oraz zastanawiają się, jak najlepiej przekazać innym uczniom przygotowane informacje.
Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby uzupełnia ich wiedzę.
Uczniowie wracają do wcześniej utworzonych grup. Prezentują pozostałym członkom materiał, który opracowali i przedyskutowali w grupie ekspertów. Dzięki tak poprowadzonemu zadaniu wszyscy uczniowie mogą opanować główne treści lekcji.
Grupy otrzymują arkusz papieru A1 i flamastry. Ich zadaniem będzie przygotowanie mapy myśli związanej z tematem lekcji.
Grupy prezentują swoje mapy myśli.
Nauczyciel prosi o zapoznanie się z filmem pt. „Skutki nadczynności i niedoczynności wybranych gruczołów dokrewnych człowieka”, a następnie wykonanie związanych z nim poleceń.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel podsumowuje pracę grup.
Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?
Co było łatwe, a co trudne?
Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?
Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:
Film powinien zostać zastosowany w fazie realizacyjnej lekcji. Uczniowie zapoznają się z wiadomościami zawartymi w filmie, a następnie wykonują związane z filmem polecenia.