Sprawdź się
Określ, które z poniższych zdań dotyczących zaburzeń funkcjonowania tarczycy są prawdziwe, a które fałszywe.
Prawda | Fałsz | |
Objawami nadczynności tarczycy są podwyższone ciśnienie krwi, tiki nerwowe i otyłość. | □ | □ |
Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną atakującą komórki tarczycy, stąd jednym z jej objawów jest wole tarczycowe. | □ | □ |
U osób cierpiących na chorobę Gravesa-Basedowa obserwuje się wysoki poziom TSH we krwi. | □ | □ |
Zbyt wysoki poziom kortyzolu, czyli hiperkortyzolemia, może być skutkiem gruczolaka, raka lub przerostu kory nadnerczy, gruczolaka przysadki mózgowej, nadczynności przysadki mózgowej, a także drobnokomórkowego raka płuca. Pod względem hormonalnym przyczyny nadczynności kory nadnerczy dzielimy także na ACTH‑zależne i ACTH‑niezależne. Aby częściowo poznać przyczyny zbyt wysokiego poziomu kortyzolu we krwi, przeprowadza się test hamowania deksametazonem. Lek ten jest glikokortykoidem o aktywności biologicznej wielokrotnie większej od kortyzolu. W teście hamowania wysokimi stężeniami deksametazonu wykorzystuje się jego zdolność do hamowania czynności kory nadnerczy.
W przypadku gdy przyczyną hiperkortyzolemii jest guz kory nadnerczy, deksametazon nie będzie skutecznie blokował produkcji kortyzolu i jego stężenie w osoczu pozostanie wysokie. Podobny wynik testu osiągniemy w przypadku, gdy ACTH produkowane będzie przez drobnokomórkowego raka płuca. Jeśli jednak źródłem wysokiego stężenia hormonu adrenokortykotropowego jest gruczolak przysadki mózgowej – test poskutkuje zmniejszeniem poziomu kortyzolu we krwi.
Indeks dolny Na podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013. Indeks dolny koniecNa podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013.
W przypadku gdy wiemy, że nadczynność kory nadnerczy u danego pacjenta jest ACTH‑zależna, lecz nie znamy źródła nadmiernej ilości tego hormonu (przysadka mózgowa czy drobnokomórkowy rak płuca), przeprowadzamy test pobudzania kortykoliberyną. W jednym przypadku odnotowujemy nawet 50‑proc. wzrost stężenia ACTH i około 20‑proc. wzrost stężenia kortyzolu, a w drugim nie odnotowuje się żadnych zmian stężeń tych hormonów.
Indeks dolny Na podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013. Indeks dolny koniecNa podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013.