Sprawdź się
W diagnozowaniu niedoczynności i nadczynności tarczycy bada się poziom hormonu produkowanego przez zupełnie inny gruczoł, ponieważ pobudza on wydzielanie hormonów tarczycy. Wybierz gruczoł, o którym mowa, i nazwę hormonu.
- przysadka mózgowa
- podwzgórze
- hormon tyreotropowy
- tyreoliberyna
Określ, które z poniższych zdań dotyczących zaburzeń funkcjonowania tarczycy są prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Objawami nadczynności tarczycy są podwyższone ciśnienie krwi, tiki nerwowe i otyłość. | □ | □ |
| Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną atakującą komórki tarczycy, stąd jednym z jej objawów jest wole tarczycowe. | □ | □ |
| U osób cierpiących na chorobę Gravesa-Basedowa obserwuje się wysoki poziom TSH we krwi. | □ | □ |
Hodowca psów dowiedział się, że jego roczny owczarek niemiecki cierpi na pewien rodzaj karłowatości. Pies nie będzie rósł, ale zachowa odpowiednie proporcje budowy. Spośród podanych poniżej par gruczoł – hormon wybierz tę, która odpowiada za chorobę psa.
- tarczyca – T4
- podwzgórze – somatoliberyna
- przysadka – somatotropina
- trzustka – insulina
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis nadczynności kory nadnerczy.
hiperkortyzolemią, hormon tyreotropowy, hipokortyzolemią, spadek ciśnienia krwi, hormony gonadotropowe, hormon adrenokortykotropowy, wzrost ciśnienia krwi
Podwyższony poziom kortyzolu, niezależnie od jego przyczyny, nazywamy ....................................................... Stan taki występuje np. w chorobie Cushinga – nadczynności nadnerczy spowodowanej guzem przysadki wydzielającym ....................................................... Charakterystycznymi objawami choroby Cushinga są między innymi otyłość, utrata masy mięśniowej i .......................................................
Zaznacz dwa poprawne wnioski, jakie można wyciągnąć na podstawie testu, którego wyniki przedstawione zostały w tekście źródłowym do zadania 6.
- opisany test pozwala stwierdzić, czy nadprodukcja kortyzolu jest powiązana z gruczolakiem przysadki mózgowej czy też nie
- opisany test pozwala stwierdzić, czy nadprodukcja kortyzolu jest powiązana z guzem kory nadnerczy czy też nie
- po zbadaniu poziomu ACTH we krwi i stwierdzeniu, że hiperkortyzolemia jest zależna od ACTH, opisywany test pozwoli nam na zlokalizowanie źródła jej nadprodukcji (drobnokomórkowy rak płuca czy gruczolak przysadki)
Zbyt wysoki poziom kortyzolu, czyli hiperkortyzolemia, może być skutkiem gruczolaka, raka lub przerostu kory nadnerczy, gruczolaka przysadki mózgowej, nadczynności przysadki mózgowej, a także drobnokomórkowego raka płuca. Pod względem hormonalnym przyczyny nadczynności kory nadnerczy dzielimy także na ACTH‑zależne i ACTH‑niezależne. Aby częściowo poznać przyczyny zbyt wysokiego poziomu kortyzolu we krwi, przeprowadza się test hamowania deksametazonem. Lek ten jest glikokortykoidem o aktywności biologicznej wielokrotnie większej od kortyzolu. W teście hamowania wysokimi stężeniami deksametazonu wykorzystuje się jego zdolność do hamowania czynności kory nadnerczy.
W przypadku gdy przyczyną hiperkortyzolemii jest guz kory nadnerczy, deksametazon nie będzie skutecznie blokował produkcji kortyzolu i jego stężenie w osoczu pozostanie wysokie. Podobny wynik testu osiągniemy w przypadku, gdy ACTH produkowane będzie przez drobnokomórkowego raka płuca. Jeśli jednak źródłem wysokiego stężenia hormonu adrenokortykotropowego jest gruczolak przysadki mózgowej – test poskutkuje zmniejszeniem poziomu kortyzolu we krwi.
Indeks dolny Na podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013. Indeks dolny koniecNa podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013.
W przypadku gdy wiemy, że nadczynność kory nadnerczy u danego pacjenta jest ACTH‑zależna, lecz nie znamy źródła nadmiernej ilości tego hormonu (przysadka mózgowa czy drobnokomórkowy rak płuca), przeprowadzamy test pobudzania kortykoliberyną. W jednym przypadku odnotowujemy nawet 50‑proc. wzrost stężenia ACTH i około 20‑proc. wzrost stężenia kortyzolu, a w drugim nie odnotowuje się żadnych zmian stężeń tych hormonów.
Indeks dolny Na podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013. Indeks dolny koniecNa podstawie: Agata Juszczak, Ashley Grossman, Postępowanie w chorobie Cushinga – od testu diagnostycznego do leczenia, Endokrynologia Polska, 2013.