Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Żółć – powstawanie, wydzielanie i funkcje

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Dowiesz się, czym jest żółć i poznasz jej skład chemiczny.

• Wymienisz i omówisz funkcje żółci.

• Opiszesz, na czym polega proces emulgacji tłuszczów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna;

• mapa myśli;

• symulacja;

• praca z filmem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co już wiesz na temat produkcji żółci i trawienia tłuszczów?”. Uczniowie zapisują propozycje na tablicy, tworząc mapę myśli.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 25 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 5 pytań z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z filmem pt. „Żółć – powstawanie, wydzielanie i funkcje”. Uczniowie zapoznają się z filmem udostępnionym przez nauczyciela, a następnie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 (sprawdzające wiedzę na temat funkcji pęcherzyka żółciowego).

3. Praca z symulacją interaktywną pt. „Emulgacja tłuszczów przez żółć”. Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Pyta podopiecznych, jaki proces został przedstawiony w symulacji (polecenie nr 1), oraz prosi, by pracując w parach, sformułowali wyjaśnienie, dlaczego żółć nie jest enzymem (polecenie nr 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Klasa wspólnie uzupełnia mapę myśli stworzoną we wstępnej fazie lekcji.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Nauczyciel może wykorzystać symulację interaktywną do podsumowania lekcji.