Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Epopeja narodowa czy traktat metafizyczny? O różnych sposobach odczytania Pana Tadeusza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • uzasadni, że Pan Tadeusz to epopeja;

  • wymieni sposoby odczytywania Pana Tadeusza;

  • omówi tło historyczne Pana Tadeusza;

  • wykaże, że epopeja narodowa realizuje koncepcję ironii romantycznej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • burza mózgów.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi o obejrzenie filmu Pan Tadeusz (1999) w reżyserii Andrzeja Wajdy. Podczas oglądania filmu uczniowie zastanawiają się, które epizody współtworzą tzw. mit narodowy. Uczniowie próbują również sformułować własną definicję mitu narodowego.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Prosi uczniów o opinie na temat obejrzanego filmu oraz o ich definicję mitu narodowego.

  2. Prowadzący zajęcia wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie w parach sprawdzają znajomość przeczytanego tekstu. Układają pytania i proszą koleżankę lub kolegę z ławki o odpowiedź na nie.

  2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Prezentacja multimedialna”. W parach przygotowują odpowiedzi na oba zamieszczone tam polecenia. Chętne osoby prezentują rozwiązania.

  3. Nauczyciel udostępnia za pomocą rzutnika wykład prof. Kuziaka zamieszczony w sekcji „Film edukacyjny”. Po jego obejrzeniu uczniowie dzielą się na dwie grupy. Jedna zajmuje się opracowaniem poleceń 1 i 3, druga 2 i 4. Przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film edukacyjny”.

  2. Uczniowie podają własne propozycje słów‑kluczy do tematu wraz z uzasadnieniem (np. Pan Tadeusz, gawęda, epopeja narodowa, Adam Mickiewicz, mit narodowy, tradycja szlachecka).

  3. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

  1. Napisz recenzję filmu Andrzeja Wajdy Pan Tadeusz.

  2. Czy jesteśmy spadkobiercami tradycji szlacheckiej zaprezentowanej w Panu Tadeuszu? Rozważ problem, odwołując się do znajomości całego utworu i własnych obserwacji.

Materiały pomocnicze:

  • Alina Witkowska,Mickiewicz. Słowo i czyn, Warszawa 1983.

  • Film Pan Tadeusz Andrzeja Wajdy.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Film edukacyjny