Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Świat hellenistyczny

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego imperium Aleksandra Wielkiego podzieliło się na mniejsze królestwa po jego śmierci;

• wyjaśnia znaczenie terminu diadoch i wymienia najważniejsze państwa hellenistyczne;

• wymienia cechy kultury hellenistycznej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela na tablicy tematu zajęć oraz celów lekcji, omówienie jej planowanego przebiegu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji, przypominając o zwycięstwach Aleksadra Wielkiego i wielkim państwie, które stworzył.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Schemat”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie 2: „Wyjaśnij przytoczone w opracowaniu określenie „Aleksandria przy Egipcie”. W odpowiedzi wymień czynniki geograficzne, etniczne i kulturowe, które wpłynęły na wyjątkowy status Aleksandrii”. Uczniowie tworzą notatkę w formie mapy myśli. Następnie przedstawiają swoej propozycje, a wybrana osoba spisuje je na tablicy, tworząc ostateczną (i wspólną) wersję.

3. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z nagraniem. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do dwóch poleceń, a następnie do ćwiczeń 1 oraz 2. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie 3 (polegające na wykazaniu różnic między rzeźbami z epok klasycznej i hellenistycznej). Uczniowie, dyskutując, wykonują je w parach, a następnie kontynuują dyskusję z inną parą i uzasadniają swoje zdania.

5. Kolejne ćwiczenie nr 4 (analiza tekstu źródłowego) uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi. Następnie uczniowie w parach dyskutują, porównując swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 3 (Odnosząc się do tekstów źródłowych z multimedium, rozstrzygnij, czy starożytną Aleksandrię możemy określić mianem polis) z sekcji „Schemat”.

Materiały pomocnicze:

B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. 1, Do końca wojen perskich, Warszawa 1988.

J. Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, cyt. za: B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. 3, Okres hellenistyczny, Warszawa 2010.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.