Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Występowanie jonów żelaza w organizmie człowieka.

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia białka odpowiedzialne za gospodarkę jonów żelaza w organizmie;

• określa zawartość jonów żelaza w organizmie;

• opisuje metabolizm jonów żelaza w organizmie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• dyskusja dydaktyczna;

• technika zdań podsumowujących;

• technika gadająca ściana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda, pisak;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje, zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Pogadanka, nauczyciel zadaje przykładowe pytania: W jakiej formie występuje żelazo w organizmie człowieka? Co to jest hemoglobina i mioglobina? Gdzie w organizmie znajduje się najwięcej jonów żelaza? Gdzie są magazynowane jony żelaza w organizmie?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na trzy grupy zadaniowe, rozdaje arkusze papier A3, mazaki – dla grupy II i III. Zadaniem pierwszej grupy będzie określenie roli żelaza w organizmie człowieka i wypisanie produktów, które charakteryzują się największą zawartością żelaza; druga grupa ma wypisać białka, wiążące jony żelaza, oraz jaka jest ich funkcja; trzecia grupa wymienia uzupełnia poniżej zamieszczoną tabelę oraz opisuje, na czym polega metabolizm jonów żelaza w organizmie człowieka. Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów. Po wyznaczonym czasie, przedstawiciele grup prezentują efekty pracy na forum klasy z zastosowaniem techniki gadająca ściana.

3. Symulacja interaktywna. Uczniowie w parach zapoznają się z medium bazowym i układają pytania na kartkach. Nauczyciel losuje kilka kartek z pytaniami i zadaje je uczniom, uczniowie odpowiadają na forum klasy. Następuje weryfikacja odpowiedzi na forum klasy, niezrozumiale kwestie wyjaśnia nauczyciel.

4. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują kolejno zadania. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie ochotnik z danej pary udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie przykładowych pytań: Jaka jest rola żelaza w organizmie człowieka? Jakie znasz białka związane z żelazem? Jakie produkty charakteryzują się dużą zawartością żelaza? Jakie wyróżniamy etapy metabolizmu jonów żelaza? Gdzie w organizmie znajduje się najwięcej jonów żelaza? Gdzie są magazynowane jony żelaza w organizmie?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może zostać wykorzystana przy przygotowywaniu się ucznia do sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jaka jest rola żelaza w organizmie człowieka?

• Jakie znasz białka związane z jonami żelaza?

• Jakie produkty charakteryzują się dużą zawartością żelaza?

• Jakie wyróżniamy etapy metabolizmu jonów żelaza?

• Gdzie w organizmie znajduje się najwięcej jonów żelaza?

• Gdzie są magazynowane jony żelaza w organizmie?