Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Konstrukcja Szewców Witkacego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);

3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;

7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

IV. Samokształcenie.

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;

12) rozumie pojęcie aluzji literackiej, rozpoznaje aluzje w utworach i określa ich znaczenie w interpretacji utworów;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

6) odczytuje poglądy filozoficzne zawarte w różnorodnych dziełach;

Lektura obowiązkowa

21) Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

analizuje konstrukcję dramatu Szewcy Stanisława Ignacego Witkiewicza,
charakteryzuje wpływ dialektyki Georga Hegla na konstrukcję i wymowę Szewców,
analizuje wykład eksperta dotyczący wpływu różnych myślicieli na twórczość Witkacego,
charakteryzuje wpływ ostatniej sceny Szewców na wymowę całej sztuki.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel prosi uczniów, by przed lekcją przypomnieli sobie treść dramatu Szewcy Witkacego oraz zapoznali się z blokiem tekstowym e‑materiału Konstrukcja „Szewców” Witkacego.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel prosi wskazaną (lub wybraną) osobę o odczytanie tematu lekcji wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika. Następnie zadaje uczniom pytanie: co jest tematem Szewców? Uczniowie odpowiadają swobodnie, a nauczyciel ewentualnie uzupełnia ich wypowiedzi. Później uczniowie przypominają sobie, co jest charakterystycznego w konstrukcji dramatu Witkacego. Pomocne w tej części lekcji mogą się okazać ćw. 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”.
Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyświetla wykład dr. Piotra Mazura, prosząc wcześniej uczniów, by podczas słuchania wynotowali ważne informacje dotyczące dialektyki Hegla i jej związku z dramatem Witkacego.
Następnie uczniowie wykonują (w parach) polecenia 1 i 2 towarzyszące wykładowi, korzystając z opracowanych notatek. Jeśli chcą, mogą wrócić do odpowiednich fragmentów wykładu, by uzupełnić informacje. Po upływie wyznaczonego czasu wskazane przez nauczyciela osoby przedstawiają wyniki pracy grup.
Podsumowaniem tej części fazy realizacyjnej jest ćw. 3 z sekcji „Sprawdź się”; uczniowie wykonują je indywidualnie.
Wybrana przez nauczyciela osoba odczytuje treść ćw. 5. Później dwie inne osoby czytają z elementami aktorskiej interpretacji fragmenty z dramatów Witkacego. Wszyscy uczniowie zastanawiają się nad różnicami obu tekstów. Notują w zeszytach ostateczne ustalenia.

Faza podsumowująca:

W ostatniej części lekcji uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują wymowę finałowej sceny dramatu Szewcy. Wykonują wspólnie ćw. 7 z sekcji „Sprawdź się”,
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

Do wyboru przez nauczyciela: ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się” albo praca domowa z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

Maciej Dombrowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz – filozof „problematyczny”, „Kultura i Edukacja” 2007/3.
Małgorzata Szpakowska, Światopogląd Stanisława Ignacego Witkiewicza, Wrocław 1976.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się