Autor: Piotr Obolewicz

Temat: Jak czytać dramaty? Komedia molierowska: Molier, Świętoszek. Część 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dowiaduje się, jaka jest historia teatru francuskiego klasycyzmu,

• charakteryzuje cechy komedii molierowskiej,

• analizuje elementy świata przedstawionego, budowę i język dramatu Świętoszek Moliera,

• określa funkcję zastosowanych teatralnych środków wyrazu,

• wyjaśnia, na czym polega ekspozycja i retardacja oraz jaką funkcję pełnią w Świętoszku Moliera.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• drama;

• sztuka teatralna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uwaga: scenariusz obejmuje dwie lekcje: Jak czytać dramaty? Komedia molierowska: Molier, Świętoszek. Część 1 i Część 2
   Nauczycie prosi, aby uczniowie:
   1. Zapoznali się z audiobookiem z I cz. cyklu, który zawiera streszczenie Świętoszka, oraz z informacjami na temat teatru francuskiego klasycyzmu oraz komedii molierowskiej
   Nauczyciel prosi, aby uczniowie:
   2. Podzielili się na sześć grup, zgodnie z podziałem dramatu dokonanym w obu lekcjach: gr. 1. - akt I, scena 1. i 2., gr. 2. - akt I, scena 4., gr. 3. - akt III, scena 3., gr. 4. - akt III, scena 6. i 7., gr. 5. - akt IV, scena 7. i 8., gr. 6. - akt, scena 7. i 8.. Poleca, by członkowie grup podzielili między sobą zadania: potrzebni będą odtwórcy ról oraz osoby, które zajmą się przygotowaniem schematycznej scenografii czy rekwizytów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Lekcja rozpoczyna się od ustalenia cech komedii molierowskiej. Nauczyciel poleca, by jedna osoba notowała na tablicy, w formie mapy skojarzeń, wymieniane przez uczniów cechy (uczniowie mogą wrócić do informacji z e‑materiału). Nauczyciel dba o to, by ustalenia były pełne, ewentualnie uzupełnia informacje.
   Później uczniowie wskazują, z jakimi wzorcami tragedii antycznej Molier zerwał, a jakie zrealizował w Świętoszku. Następnie uczniowie ustalają, czym jest ekspozycja i retardacja oraz jaką funkcję pełnią w omawianej komedii Moliera (odwołują się do audiobooka, mogą wracać do jego odpowiednich fragmentów).

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczestników zajęć, jak będzie przebiegała praca na lekcjach. Każda z grup, wykorzystując przygotowane wcześniej scenografię i rekwizyty, odegra swoją scenę z dramatu. Następnie wszyscy uczniowie, pracując w ramach swojej grupy, wykonają polecenia związane z konkretną sceną. (Chodzi o to,
   by wszyscy mogli przeanalizować wszystkie sceny, co będzie im potrzebne podczas interpretacji). Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela na opracowanie poleceń grupa, która inscenizowała dany fragment, przedstawia swoje propozycje odpowiedzi. Pozostali uczniowie mogą je uzupełniać, dyskutować, szukać wspólnie najlepszego rozwiązania. Mogą także korzystać z podpowiedzi interpretacyjnych zawartych w e‑materiale.

2. W podsumowaniu tej fazy lekcji uczniowie mogą przedyskutować przygotowane scenografie i rekwizyty oraz odtwórców tekstu dramatu, a nauczyciel ocenić pracę grup.

3. Następnie uczniowie (indywidualnie) czytają podsumowanie analizy poszczególnych scen, aby skonfrontować swoje ustalenia z zaproponowanymi w e‑materiale.

4. W ostatniej części tej fazy lekcji uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” z cz. 2. cyklu lekcji. Nauczyciel wskazuje im te zadania, które posłużą do syntezy zgromadzonych informacji oraz ułatwią interpretację dramatu.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np. jakie cechy, które pozwalają uznać Świętoszka za przykład komedii molierowskiej.

2. Na zakończenie lekcji nauczyciel pyta o wątpliwości uczniów związane z interpretacją Świętoszka, której mają dokonać w domu. Odpowiada na pytania, udziela wskazówek, przypomina, jak powinien zostać skonstruowany szkic interpretacyjny dzieła dramatycznego, prosi uczniów, by zastanowili się nad wyborem jednego z tematów pracy domowej:
   - Krytyka obłudy religijnej, określonej formy religijności czy religii jako takiej?
   - Tartuffe - cyniczny oszust czy człowiek religijny, który padł ofiarą namiętności?
   - Czy z dramatu wyłania się optymistyczna czy pesymistyczna wizja natury ludzkiej?
   Jeśli uczniowie mają wątpliwości interpretacyjne, nauczyciel pomaga im je rozwiać.

Praca domowa:

1. Wykorzystując zebrane dotychczas informacje, dokonaj interpretacji Świętoszka, w którym omówisz jeden z poniższych problemów:
   - Krytyka obłudy religijnej, określonej formy religijności czy religii jako takiej?
   - Tartuffe - cyniczny oszust czy człowiek religijny, który padł ofiarą namiętności.
   - Czy z dramatu wyłania się optymistyczna czy pesymistyczna wizja natury ludzkiej?

Materiały pomocnicze:

• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

• Stanisław Furmanik, O sztuce teatru, w: Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się
  do lekcji powtórkowej.