Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Środki wyrazu artystycznego stosowane przez Horacego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
połączy nazwy wybranych środków artystycznych z definicjami tych środków;
dokona analizy wybranych pieśni Horacego, poszukując w nich środków wyrazu artystycznego;
ustali funkcjonalność stosowanych przez Horacego środków wyrazu artystycznego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
zabawa edukacyjna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o odnalezienie przykładów stosowania środków stylistycznych w sytuacjach życiowych, codziennych (np. producenci farb stosują metafory do nazywania kolorów swoich farb, restauratorzy decydują się na operowanie nazwami potraw, które oddziałują na zmysły i wyobraźnię klienta; eufemizmy w wypowiedziach polityków itd). Uczniowie przygotowują wycinki z gazet, wydruki ze stron, reklamy, tak aby zebrać jak najwięcej różnych przykładów.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Wybrana osoba odczytuje głośno tekst zamieszczony w sekcji „Przeczytaj”. Jako uzupełnienie nauczyciel odtwarza na forum klasy film prof. Dybka na temat środków wyrazu artystycznego w poezji Horacego.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przechodzi z uczniami do sekcji multimedialnej. Wspólnie z uczniami omawia zamieszczony tam schemat interaktywny.
Po omówieniu schematu uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i zapoznają się z zamieszczonymi tam tekstami Horacego.
Uczniowie wyszukują przykłady środków artystycznych w utworach Horacego i uzupełniają schemat interaktywny właściwymi cytatami. Nie muszą podawać przykładu do każdego środka zdefiniowanego na schemacie.
Nauczyciel decyduje, w zależności od czasu lekcyjnego, które ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” uczniowie wykonują w klasie, a które w domu.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda z nich otrzymuje arkusz papieru, klej i mazaki. Zadaniem uczniów jest stworzenie plakatów dotyczących środków artystycznego wyrazu. Wykorzystują w tym celu materiały zgromadzone przed lekcją. Ważne jest, aby każdy plakat, oprócz współczenych przykładów, zawierał również wskazania środków wyrazu artystycznego w dziełach Horacego.
Praca domowa:
Odszukaj w Odzie III 1 Horacego co najmniej cztery różne środki wyrazu artystycznego. Odwołując się do kontekstu utworu, opisz, czemu służą, jakie obrazy budują, co podkreślają, dlaczego są istotne z uwagi na treść.
Materiały pomocnicze:
Horacy, Dwadzieścia dwie ody, oprac. S. Stabryła, tłum. A. Ważyk, Wrocław 1991.
Horacy, Sztuka poetycka, [w:] tegoż, Dzieła wszystkie, t. 2, oprac. Oktawiusz Jurewicz, tłum. Józef Sękowski, Wrocław 1988.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.