Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Teksty do ćwiczeń

Horacy Oda I 5 [Co za chłopiec w róż wieńcu, wysmukłej postaci]

Co za chłopiec w róż wieńcu, wysmukłej postaci,
Wonnym zroszon kadzidłem głowę dla cię traci
W ustroni twej uroczej?
Dla kogo puszczasz włos płowychpłowepłowych warkoczy,

Prosta w stroju? Hej, stokroć opłacze odmianę
Wiary twojej i przysiąg, jak na rozhukane
Wichurą morskie waływały wały
Poglądać na cię będzie on zdumiały.

Z tobą rozkoszując się łatwowiernie mniema,
Że naprawdę innego w sercu twoim nie ma,
Ufa w twoje kochanie,
Nie wie o złudnej pogody odmianie.

Biedny, kto z dobrą wiarą bierze twe ponęty!
Świadczy obraz wotywnyobraz wotywny obraz wotywny, co chramchram chram zdobi święty,
Żem szatę, jak rozbitki,
Mórz bogu ofiarował przemokłą do nitki.

1 Źródło: Horacy, Oda I 5 [Co za chłopiec w róż wieńcu, wysmukłej postaci], [w:] tegoż, Wybór poezji, tłum. Lucjan Rydel, Wrocław 1971, s. 12.
Horacy Oda IV 13 [Wysłuchały mnie bogi, Liko, moja Liko]

Wysłuchały mnie bogi, Liko, moja Liko,
Wysłuchały mnie bogi, już nie jesteś młoda,
A chcesz być piękną i chcesz z żądzą dziką
Używać, szaleć, tańczyć i pić.

I głosem zachrypniętym wśród pijackich zgrai
O miłość wołasz próżno; ona na jagodachjagodyjagodach,
Na karminowych wargach pięknej Chiai,
W jej sercu Eros ognie chce tlić.

Miłość jest nielitosna, lecąc nad drzewem
Omija dęby suche z gałęźmi bez liści.
I ciebie minie. Ząb twój bez polewy,
Siwizna śniegiem bieli twą skroń.

Nie, moja droga, ani z Kos purpuryz Kos purpuryz Kos purpury,
Ani jasne klejnoty, których blask się iści,
Lat ci nie wrócą, kiedy czas ponury
Rzucił je w ciemnych przeznaczeń toń.

Niestety, gdzież ta piękność, gdzież ta świeżość cery,
I wdzięk postaci. Inna to była, ach, inna,
Która budziła w sercu zapał szczery
I na mą duszę rzuciła blask.

I dzięki tej urodzie twojej, tak wspaniałej,
Byłaś pierwszą z miłości po CynarzeCynaraCynarze mojej,
Cynarze krótki czas żyć losy dały,
Prysnął na zawsze jej wdzięków czar.

A ty dożyjesz, Liko, chyba wieku krukawiek krukawieku kruka,
Bogowie widać chcieli dać możność szydercom
Drwić, że młodości nie odtworzy sztuka,
Płonącej świecy gdy zgaśnie czar.

2 Źródło: Horacy, Oda IV 13 [Wysłuchały mnie bogi, Liko, moja Liko], [w:] tegoż, Wybór poezji, oprac. Jerzy Krókowski, Wrocław 1971, s. 161–163.
płowe
wały
obraz wotywny
chram
jagody
z Kos purpury
Cynara
wiek kruka
Horacy Precz, motłoch ciemny! Cóż mnie on obchodzi?

Precz, motłoch ciemnyprecz, motłoch ciemnyPrecz, motłoch ciemny! Cóż mnie on obchodzi?
A wy słuchajcie milcząc Muz kapłana!
Pieśń nigdy dotąd nie śpiewana
Z mych ust niech Rzymskiej się święci Młodzi!

Królowie w grozie rządzą ludy swymi,
Króle zaś JowiszJowiszJowisz w silnej dłoni gniecie,
On, co Giganty zmógłGiganty zmógłGiganty zmógł, co przecię
Zmarszczeniem brwi sprawia drżenie ziemi.

Ktoś posiadłości rad by mieć olbrzymie
Jak nikt, a drugi, co go kusi sława,
W Marsowym poluw Marsowym poluW Marsowym polu walczyć stawa,
Innemu dość jest mieć czyste imię.

Innego nęci liczna druhów rzesza;
Każdego jednak na śmierć w jednej mierze
Konieczność z urny wspólnej bierze,
Małych z wielkimi gdy razem zmięsza.

Miej nad bezbożną głową mieczmiecz […] zawieszonymiecz, na cienkiej
Nici zawieszony – uczt najrzadszy zbytek
W smak ci nie pójdzie ni w pożytek,
Ni cię śpiew ptaków, ni liry dźwięki

Nie ukołyszą. Sen zaś rad wśród cienia
Na smugach drzemie albo gościć raczy
U skromnej strzechy gdzieś wieśniaczej,
TempeTempeTempe, gdzie słodkie igrają tchnienia.

Kto rad swej doli, tego nie dotyka
Gwałt mórz burzliwych, ni się on obawia
ArkturzeArkturArkturze zgasłych gwiazd bezprawia,
Ni świtających też klęsk WoźnikaWoźnik (Kozioł)Woźnika,

Ni że winnice grad mu z nagła chłośnie
Lub rola chybi lub sad zgnoją deszcze
Lub sprażą wpływy gwiazd złowieszcze
Zasiew lub zmrożą go  nielitośnie.

Już w morzach rybom coraz ciaśniej, jeśli
Bywa, że nieraz, mając nadmiar ziemi,
Przemożny Pan z pachołki swemiPan z pachołki swemiPan z pachołki swemi
Zjeżdża, wśród wody by gmach mu wznieśli.

Niemniej Strach mroczny, niemniej Troska blada
W ślad za nim idzie i z nim nawet siedzi
Na nawienawanawie zbrojnej w pancerz z miedzi,
Nawet na konia poza nim wsiada.

Jeśli więc ani kamień lśniący tęcząkamień lśniący tęcząkamień lśniący tęczą,
Ni trosk gwiaździsty szkarłatgwiaździsty szkarłatgwiaździsty szkarłat nie rozprasza,
Ni je zaleje pełna czasza,
Ni wonie wschodnie ich nie odstręczą,

To czemuż miałbym, budząc zazdrość czyją,
Wspaniałych komnat wznosić gdzieś przepychy,
Mieniąc za mój domek cichy
Byt, w którym ludzie mozolnie żyją?

5 Źródło: Horacy, Precz, motłoch ciemny! Cóż mnie on obchodzi?, [w:] tegoż, Wybór poezji, oprac. Jerzy Krókowski, tłum. Felicjan Faleński, Wrocław 1971, s. 89–92.
precz, motłoch ciemny
Jowisz
Giganty zmógł
w Marsowym polu
miecz […] zawieszony
Tempe
Arktur
Woźnik (Kozioł)
Pan z pachołki swemi
nawa
kamień lśniący tęczą
gwiaździsty szkarłat
1
Pokaż ćwiczenia:
ROMZPoStXz9Jk11
Ćwiczenie 1
Połącz w pary termin oraz jego definicję. aliteracja Możliwe odpowiedzi: 1. wielokrotne występowanie tego samego elementu wypowiedzi, 2. powtórzenie na końcu wersów, zdań, strof, akapitów, 3. powtórzenie jednakowych układów głosek na początku sąsiadujących wyrazów, 4. powtórzenie tego samego wyrazu na początku wersów, zdań, strof, akapitów anafora Możliwe odpowiedzi: 1. wielokrotne występowanie tego samego elementu wypowiedzi, 2. powtórzenie na końcu wersów, zdań, strof, akapitów, 3. powtórzenie jednakowych układów głosek na początku sąsiadujących wyrazów, 4. powtórzenie tego samego wyrazu na początku wersów, zdań, strof, akapitów epifora Możliwe odpowiedzi: 1. wielokrotne występowanie tego samego elementu wypowiedzi, 2. powtórzenie na końcu wersów, zdań, strof, akapitów, 3. powtórzenie jednakowych układów głosek na początku sąsiadujących wyrazów, 4. powtórzenie tego samego wyrazu na początku wersów, zdań, strof, akapitów powtórzenie Możliwe odpowiedzi: 1. wielokrotne występowanie tego samego elementu wypowiedzi, 2. powtórzenie na końcu wersów, zdań, strof, akapitów, 3. powtórzenie jednakowych układów głosek na początku sąsiadujących wyrazów, 4. powtórzenie tego samego wyrazu na początku wersów, zdań, strof, akapitów
RDAClyOpaz2dx1
Ćwiczenie 2
Który z fonetycznych środków stylistycznych wymienionych w tabeli znalazł się w przełożonej przez Lucjana Rydla Odzie I 5 [Co za chłopiec w róż wieńcu, wysmukłej postaci] autorstwa Horacego? Możliwe odpowiedzi: 1. rym, 2. rytm, 3. aliteracja, 4. eufonia, 5. onomatopeja
R151N2ofN2eW61
Ćwiczenie 2
Który z fonetycznych środków stylistycznych wymienionych w tabeli znalazł się w przełożonej przez Lucjana Rydla Odzie I 5 [Co za chłopiec w róż wieńcu, wysmukłej postaci] autorstwa Horacego? Zaznacz poprawne odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. rym, 2. rytm, 3. aliteracja, 4. eufonia, 5. onomatopeja
RuagJQB9t518o11
Ćwiczenie 3
Zaznacz poprawne słowa w tekście. W drugiej strofie Ody I 5 Horacy zastosował (tu wybierz: porównanie / alegorię / oksymoron). Ten środek wyrazu artystycznego należy do (tu wybierz: figur stylistycznych / leksykalnych środków stylistycznych / składniowych środków stylistycznych). Jego zadaniem jest (tu wybierz: uwydatnienie / ukrycie / zniwelowanie) podobieństwa dwóch zjawisk. Dzięki temu zwiększa się (tu wybierz: obrazowość / perswazyjność / wartość brzmieniowa) utworu.
11
Ćwiczenie 4

Przeanalizuj porównania zastosowane w drugiej i czwartej strofie Ody I 5. Ustal, jakie budują obrazy. Następnie stwórz dwa własne porównania, opierając się na wzorze zastosowanym przez Horacego w drugiej strofie. Porównania te powinny uplastycznić opis strachu oraz radości.

RgfziUx32lLGf
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

W pierwszej zwrotce Ody IV 13  [Wysłuchały mnie bogi, Liko, moja Liko] Horacy użył wielu różnych typów powtórzeń. Wypisz wszystkie przykłady powtórzeń i nazwij ich typ oraz podaj funkcję, jaką pełni dane powtórzenie.

RV5dIQ5C9qVwb
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Nazwij środek stylistyczny obecny w wersie: Używać, szaleć, tańczyć i pić (Oda IV 13) i wyjaśnij, jaką funkcję pełni on w utworze Horacego.

RpXOKpPxOOjBi
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Nazwij środki stylistyczne użyte do opisu miłości w Odzie IV 13 i określ ich funkcję.

„Miłość jest nielitosna, lecąc nad drzewem 
Omija dęby suche z gałęźmi bez liści”.
Nazwij środki stylistyczne użyte do opisu miłości w Odzie IV 13 i określ ich funkcję.

„Miłość jest nielitosna, lecąc nad drzewem 
Omija dęby suche z gałęźmi bez liści”.
RlyNuSS2fBIQq
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Wypisz co najmniej trzy przykłady zastosowania szyku przestawnego (inwersji) i uzasadnij, jaki był cel jego użycia.

Re6WKkTsVkR20
(Uzupełnij).
Praca domowa

Odszukaj w Odzie III 1 Horacego co najmniej cztery różne środki wyrazu artystycznego. Odwołując się do kontekstu utworu, opisz, czemu służą, jakie obrazy budują, co podkreślają, dlaczego są istotne z uwagi na treść.

R13W6Zc581NVQ
(Uzupełnij).