Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wpływ zanikania pokrywy lodowej na obszarach podbiegunowych na gospodarkę, życie mieszkańców i ich tożsamość kulturową

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy: IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce. Uczeń: 6) przedstawia wpływ zanikania pokrywy lodowej w obszarach okołobiegunowych na gospodarkę, życie mieszkańców i ich tożsamość kulturową.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, czym jest lodowiec i lądolód;

  • wyjaśnia, w jaki sposób powstają lodowce;

  • wymienia konsekwencje topnienia lodowców.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (praca z tekstem e‑materiału, mapą i audiobookiem)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlas geograficzny, mapa fizyczna świata, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze:

L.K. Dawydow, A.A. Dmitrijewa, N.G. Konkina, Hydrologia ogólna, tłum. A. Dubicki, W. Meyer, PWN, Warszawa 1979.

B.J. Skinner, K.K. Turekian, Człowiek i ocean, tłum. E. Andrulewicz, A. Trzosińska, PWN, Warszawa 1979.

Topnienie lodowców – przyczyny i skutki. Zapobieganie topnieniu lodowców, Ekologia.pl

J. Górnikowska, Odchodzą po cichu, coraz szybciej. Po nich choćby potop, Magazyn TVN24.pl

Topnienie zmarzliny niszczy lądowe magazyny węgla*, NaukaoKlimacie.pl

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie procesu powstawania lodowców.

  • Uczniowie wskazują na mapie fizycznej świata obszary występowania lodowców.

  • Pogadanka – czym różni się lodowiec od lądolodu? (można wykorzystać tekst e‑materiału).

  • Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

  • Wykorzystując e‑materiał i atlas, uczniowie charakteryzują lądolód na Antarktydzie, (m.in. jego grubość, ruch lodowca, lodowce szelfowe, cielenie się lodowca) oraz omawiają granice i status prawny Arktyki.

  • Dyskusja na forum klasy dotycząca przyczyn i skutków topnienia lodowców i lądolodów na Ziemi.

  • Podczas dyskusji nauczyciel podkreśla zmiany w środowisku przyrodniczym mające wyraźny wpływ na życie i gospodarkę człowieka.

  • Uczniowie tworzą grupy 4‑5-osobowe – zapoznają się z tekstem audiobooka dotyczącym wpływu zanikania pokrywy lodowej Arktyki na życie i gospodarkę mieszkańców.

  • Nauczyciel prosi o wykorzystanie podczas pracy w grupach także tekstu e‑materiału dotyczącego Osadnictwa w Arktyce oraz Transportu i gospodarki.

  • Następnie uczniowie otrzymują arkusze papieru i pisaki, ich zadaniem jest stworzenie mapy mentalnej uzasadniającej wpływ zanikania pokrywy lodowej Arktyki na gospodarkę, życie i tożsamość kulturową mieszkańców tego regionu.

  • Uczniowie, tworząc mapę myśli, znajdują zależności między zanikaniem pokrywy lodowej Arktyki a gospodarką, życiem i tożsamością kulturową mieszkańców tego regionu.

  • Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują swoje mapy myśli.

  • Po wszystkich prezentacjach następuje podsumowanie na forum klasy – ocena wpływu zanikania pokrywy lodowej Arktyki na gospodarkę, życie i tożsamość kulturową mieszkańców tego regionu.

  • Alternatywnie do mapy myśli można na lekcji wykorzystać metodę drzewa decyzyjnego do problemu: Dlaczego należy prowadzić działania ograniczające zanikanie pokrywy lodowej na obszarach podbiegunowych?

Faza podsumowująca

  • Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

  • Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

  • Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonanych zadań.

  • Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, odpowiadając na pytania – co było łatwe, trudne, ciekawe oraz jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

  • Uzasadnij, że topnienie pokrywy lodowej na Antarktydzie ma wpływ na życie mieszkańców w innych regionach świata.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Fragmenty audiobooka można wykorzystać w toku lekcji dotyczącej problemów środowiskowych współczesnego świata – zakres rozszerzony, dział XVIII. 8) Multimedium można także wykorzystać na lekcji powtórzeniowej z działu IV – zakres podstawowy.

Sprawdź się