Dla nauczyciela
Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Opozycja polityczna – jej funkcje i znaczenie we współczesnym świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
X. Kontrola władzy.
Uczeń:
4) wyjaśnia funkcje opozycji politycznej w systemie politycznym; przedstawia procedury, które służą opozycji do kontroli działań rządu;
5) rozróżnia podstawowe rodzaje opozycji; analizuje – na współczesnych przykładach – przypadki ograniczania jej praw; rozważa kwestię trafności dyskursu opozycji dotyczącego ograniczania jej praw.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje pojęcie opozycji politycznej;
charakteryzuje różnice między opozycją parlamentarną i pozaparlamentarną;
przedstawia sposoby działania ugrupowań opozycyjnych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
debata oxfordzka;
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Lekcja przeprowadzana metodą debaty oksfordzkiej na temat: „Czy opozycja w państwie demokratycznym jest potrzebna?”. Na jednym z poprzedzających tę lekcję spotkań nauczyciel powinien przedstawić uczniom temat, przydzielić im odpowiednie role i w razie potrzeby wyjaśnić metodę.
2. Nauczyciel może również zaproponować obejrzenie filmu (multimedium). Podczas przygotowania do debaty uczniowie powinni korzystać z informacji zawartych w e‑materiale oraz innych źródeł, a także współpracować podczas przygotowywania argumentacji.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zaprasza uczniów do debaty. Na początku prosi, by przygotowali salę, czyli ustawili w odpowiedni sposób krzesła i stoliki. Przez losowanie przydziela im role – jednego marszałka, jednego sekretarza, czterech mówców propozycji, czterech opozycji; reszta klasy to publiczność. Wyznacza też czas na przygotowanie argumentów.
2. Następnie odbywa się debata na temat: „Czy opozycja w państwie demokratycznym jest potrzebna?”.
3. Uczniowie dyskutują, a nauczyciel czuwa nad przebiegiem debaty i w razie potrzeby wspomaga marszałka i sekretarza.
Faza podsumowująca
1. Nauczyciel omawia z uczniami rezultaty debaty. Pyta o ich wrażenia, ocenę debaty jako formy rozwiązywania konfliktów, porównanie debaty do innych znanych im sposobów.
2. Jeden z uczniów podsumowuje rolę opozycji w demokracji liberalnej.
Praca domowa:
Uczniowie proszeni są o scharakteryzowanie modelu opozycji w Polsce.
Materiały pomocnicze:
Tomasz Krawczyk, Opozycja polityczna w państwach demokratycznych, [w:] Studia z teorii polityki, red. Andrzej Czajowski, Leszek Sobkowiak, t. III, Wrocław 2000.
Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje zachodnioeuropejskie, Wrocław 2008.
Katarzyna Sobolewska‑Myślik, Partie i systemy partyjne na świecie, Warszawa 2004.
Paweł Marczewski, Dawid Sześciło, Co wolno opozycji i dlaczego jest potrzebna? Uprawnienia opozycji parlamentarnej, Warszawa 2017.
Marta Bazan, Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości w Wielkiej Brytanii, repozytorium.uni.wroc.pl.
Krzysztof Sobczak, Prof. Garlicki: to raczej nie jest moment konstytucyjny, prawo.pl.
JOW. Implikacje polityczne i ustrojowe, wiernipolsce1.wordpress.com.
Anna Leszkowska, Konkurencja? Wrogość? Partnerstwo?, sprawynauki.edu.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Filmy i mapa myśli moga być wykorzystane jako inspiracja do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej na temat znaczenia opozycji.