Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Opozycja polityczna – jej funkcje i znaczenie we współczesnym świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Kontrola władzy.

Uczeń:

4) wyjaśnia funkcje opozycji politycznej w systemie politycznym; przedstawia procedury, które służą opozycji do kontroli działań rządu;

5) rozróżnia podstawowe rodzaje opozycji; analizuje – na współczesnych przykładach – przypadki ograniczania jej praw; rozważa kwestię trafności dyskursu opozycji dotyczącego ograniczania jej praw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie opozycji politycznej;

• charakteryzuje różnice między opozycją parlamentarną i pozaparlamentarną;

• przedstawia sposoby działania ugrupowań opozycyjnych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• debata oxfordzka;

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Lekcja przeprowadzana metodą debaty oksfordzkiej na temat: „Czy opozycja w państwie demokratycznym jest potrzebna?”. Na jednym z poprzedzających tę lekcję spotkań nauczyciel powinien przedstawić uczniom temat, przydzielić im odpowiednie role i w razie potrzeby wyjaśnić metodę.

2. Nauczyciel może również zaproponować obejrzenie filmu (multimedium). Podczas przygotowania do debaty uczniowie powinni korzystać z informacji zawartych w e‑materiale oraz innych źródeł, a także współpracować podczas przygotowywania argumentacji.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zaprasza uczniów do debaty. Na początku prosi, by przygotowali salę, czyli ustawili w odpowiedni sposób krzesła i stoliki. Przez losowanie przydziela im role – jednego marszałka, jednego sekretarza, czterech mówców propozycji, czterech opozycji; reszta klasy to publiczność. Wyznacza też czas na przygotowanie argumentów.

2. Następnie odbywa się debata na temat: „Czy opozycja w państwie demokratycznym jest potrzebna?”.

3. Uczniowie dyskutują, a nauczyciel czuwa nad przebiegiem debaty i w razie potrzeby wspomaga marszałka i sekretarza.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel omawia z uczniami rezultaty debaty. Pyta o ich wrażenia, ocenę debaty jako formy rozwiązywania konfliktów, porównanie debaty do innych znanych im sposobów.

2. Jeden z uczniów podsumowuje rolę opozycji w demokracji liberalnej.

Praca domowa:

Uczniowie proszeni są o scharakteryzowanie modelu opozycji w Polsce.

Materiały pomocnicze:

Tomasz Krawczyk, Opozycja polityczna w państwach demokratycznych, [w:] Studia z teorii polityki, red. Andrzej Czajowski, Leszek Sobkowiak, t. III, Wrocław 2000.

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje zachodnioeuropejskie, Wrocław 2008.

Katarzyna Sobolewska‑Myślik, Partie i systemy partyjne na świecie, Warszawa 2004.

Paweł Marczewski, Dawid Sześciło, Co wolno opozycji i dlaczego jest potrzebna? Uprawnienia opozycji parlamentarnej, Warszawa 2017.

Marta Bazan, Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości w Wielkiej Brytanii, repozytorium.uni.wroc.pl.

Krzysztof Sobczak, Prof. Garlicki: to raczej nie jest moment konstytucyjny, prawo.pl.

JOW. Implikacje polityczne i ustrojowe, wiernipolsce1.wordpress.com.

Anna Leszkowska, Konkurencja? Wrogość? Partnerstwo?, sprawynauki.edu.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Filmy i mapa myśli moga być wykorzystane jako inspiracja do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej na temat znaczenia opozycji.