Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Co wolno opozycji i dlaczego jest potrzebna? Uprawnienia opozycji parlamentarnejArgumentem, który przytacza się jako ostateczną rację za zagwarantowaniem istnienia opozycji w ustrojach demokratycznych, jest zapobieganie przemocy ze strony rządzących. „Im mniejsze ograniczenia dla kontestowania [poczynań władzy] i im większa inkluzja, tym mniejsze ryzyko przymusu”, pisał klasyk badań nad opozycją Robert A. Dahl. Przyznawał wprawdzie, że dowody na poparcie tej tezy oparte są jedynie na wrażeniach i przeczuciach, ale podkreślał jednocześnie, że żaden ustrój, w którym zapewniona byłaby wolność wyboru władz oraz prawo do kontestowania ich poczynań, nigdy nie przeprowadził morderczych czystek, jakie miały miejsce w stalinowskiej Rosji, nie wprowadził polityki systematycznej eksterminacji Żydów ani nie rozpoczął mordowania zwolenników poprzedniego reżimu, jak to się stało w Indonezji po wprowadzeniu antykomunistycznej dyktatury. Nie oznacza to, że wszystkie ustroje, w których brakuje gwarancji, że opozycja i głosy krytyczne nie będą prześladowane – z konieczności muszą stać się zbrodnicze. Są jednak ustrojami „podwyższonego ryzyka”, gdzie groźba przymusu, często brutalnego, jest całkiem realna.
Źródło: Paweł Marczewski, Dawid Sześciło, Co wolno opozycji i dlaczego jest potrzebna? Uprawnienia opozycji parlamentarnej, Warszawa 2017.
Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Zdaniem R. Dahla istnienie opozycji w państwach demokratycznych gwarantuje poszanowanie praw obywatelskich przez rządzących. | □ | □ |
| Istnienie opozycji w III Rzeszy nie przeszkodziło rządowi w eksterminacji Żydów. | □ | □ |
| Antykomunistyczne dyktatury w Europie działały, mając poparcie opozycji pozaparlamentarnej. | □ | □ |
| Jak podkreśla R. Dahl, w ustrojach demokratycznych, w których działa opozycja, władza nie wykorzystuje swojej pozycji do ograniczania praw mniejszości. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Prof. Garlicki: to raczej nie jest moment konstytucyjnyZasada pluralizmu oznacza nie tylko akceptację dla istniejących zróżnicowań poglądów i wartości w społeczeństwie. Wymaga też, by owe zróżnicowania mogły znajdować wyraz w swobodnym – i wzajemnie konkurencyjnym – funkcjonowaniu ugrupowań politycznych, zdolnych do uzyskiwania sukcesu w wyborach, więc zdolnych do sprawowania władzy. Nie daje się z nią pogodzić – prawny bądź faktyczny – monopol władzy jednej partii. Innymi słowy, pluralizm oznacza założenie stałej alternacji między ugrupowaniami rządzącymi i opozycją. Konstytucja nie może oczywiście zadekretować istnienia silnej opozycji. Może jednak i powinna tworzyć gwarancje utrudniające obozowi rządzącemu wykorzystywanie swej aktualnej przewagi do ograniczania roli opozycji i jej szans wyborczych. Nie tylko wymaga to, by – już na poziomie konstytucyjnym – ustalać najważniejsze unormowania prawa wyborczego, ale też, by opierać się pokusie tworzenia takich uregulowań konstytucyjnych, które przekreślą szanse opozycji na wygranie wyborów. Konstytucja ma stanowić gwarancję rzetelności wyborów, a nie instrument służący wypaczaniu woli wyborców.
Źródło: Krzysztof Sobczak, Prof. Garlicki: to raczej nie jest moment konstytucyjny, 6.10.2017 r., dostępny w internecie: prawo.pl [dostęp 8.06.2020 r.].
Wskaż zdania prawdziwe.
- W konstytucji państwa demokratycznego powinien znaleźć się zapis o istnieniu silnego obozu opozycyjnego wobec władzy.
- Jednym z podstawowych zapisów w konstytucji państwa demokratycznego są prawne uregulowania pokojowej wymiany władzy między partiami politycznymi.
- Aby chronić prawa opozycji w państwie demokratycznym, konieczne jest wpisanie do konstytucji zasad prawa wyborczego.
- Zasada pluralizmu politycznego to reguły prawne umożliwiające swobodne działanie opozycji antysystemowej.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
JOW. Implikacje polityczne i ustrojowePostulowany przez niektóre środowiska polityczne większościowy system wyborczy, przy wykorzystaniu jednomandatowych okręgów wyborczych (JOW), ma poważne implikacje dla zasady pluralizmu politycznego i roli partii politycznych w systemie politycznym państwa. Przede wszystkim wydaje się, że ten rodzaj wyborów uszczupla krąg wartości związanych z pluralizmem politycznym. Przykłady (brytyjski lub polski senat) wyraźnie pokazują, że system większości zwykłej sprzyja daleko idącej polaryzacji sceny politycznej. System ten narzuca, zgodnie z zasadą określoną przez Maurice’a Duvergera (tzw. efekt Duvergera), głosowanie na ugrupowanie, które ma większą szansę na uzyskanie mandatu (nawet jeśli nie jest ono podmiotem „pierwszego wyboru”, z którego programem i wartościami wyborca w pełni się identyfikuje).
Źródło: JOW. Implikacje polityczne i ustrojowe, 2.06.2015 r., dostępny w internecie: wiernipolsce1.wordpress.com [dostęp 8.06.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości w Wielkiej BrytaniiPodstawowym zadaniem dzisiejszej opozycji JKM jest krytyka rządu JKM. W obecnych czasach Opozycja JKM zazwyczaj nie jest w stanie odsunąć od władzy partii rządzącej, dlatego poprzez przedstawianie własnych alternatywnych rozwiązań i podkreślanie błędów rządu dąży do uzyskania jak największego elektoratu. Opozycja nazywana jest również „lojalną”, co współcześnie oznacza, że krytyka rządu nie może prowadzić do podważenia racji stanu i podstawowych zasad ustrojowych.
Źródło: Marta Bazan, Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości w Wielkiej Brytanii, dostępny w internecie: repozytorium.uni.wroc.pl [dostęp 8.06.2020 r.].
W Wielkiej Brytanii Opozycja jej Królewskiej Mości... Możliwe odpowiedzi: 1. jest uznawana za opozycję destruktywną, ponieważ przede wszystkim prowadzi działania krytykujące rząd., 2. nie ma prawnych możliwości obalenia rządu i przejęcia władzy przez partię opozycyjną., 3. ma na celu przekonanie do swojego programu jak największej liczby obywateli i przejęcie władzy., 4. nie jest ugruntowana w strukturze państwowej.
Dokończ zdanie.
W Wielkiej Brytanii Opozycja jej Królewskiej Mości...
- jest uznawana za opozycję destruktywną, ponieważ przede wszystkim prowadzi działania krytykujące rząd.
- nie ma prawnych możliwości obalenia rządu i przejęcia władzy przez partię opozycyjną.
- ma na celu przekonanie do swojego programu jak największej liczby obywateli i przejęcie władzy.
- nie jest ugruntowana w strukturze państwowej.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
Konkurencja? Wrogość? Partnerstwo?Opozycja może być konstruktywna lub destruktywna w zależności od tego, jak układają się relacje między nią i partiami rządzącymi. Mogą one kształtować się na zasadzie konkurencji w stosunku do partii rządzących i rządu albo na zasadzie współpracy z nimi, przy czym różnie układają się proporcje między konkurencją a współpracą. Zazwyczaj w normalnie funkcjonującym parlamencie i państwie opozycja jest konkurencją dla ugrupowań rządzących i zarazem współpracuje z nimi w celu doskonalenia zarządzania państwem i dla dobra społeczeństwa. W sytuacjach ekstremalnych opozycja może przybrać postać opozycji totalnej. Trudno znaleźć jakąś definicję takiej opozycji, ale z kontekstów wypowiedzi, w których to wyrażenie się pojawia, wynika, że taka opozycja neguje wszystko, co robi partia rządząca lub rząd, i a priori nie zgadza się na żadne pomysły przedstawiane przez ugrupowania rządzące. Jej jedynym i najważniejszym celem jest przeciwstawianie się wszelkim inicjatywom rządu, które albo opozycja, albo społeczeństwo uważa za złe, i doprowadzenie do upadku rządu – przedwczesnego lub w następnych wyborach parlamentarnych. Taka sytuacja ekstremalna pojawia się w wyniku rządów totalitarnych lub autorytarnych.
Źródło: Anna Leszkowska, Konkurencja? Wrogość? Partnerstwo?, 25.09.2017 r., dostępny w internecie: sprawynauki.edu.pl [dostęp 8.06.2020 r.].
Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Opozycja totalna neguje wszystkie decyzje koalicji rządzącej i stara się odpowiadać na potrzeby społeczeństwa. | □ | □ |
| W państwach demokratycznych trudno znaleźć sytuację, w której można liczyć na współpracę rządu z opozycją. | □ | □ |
| Ważnym celem opozycji totalnej jest doprowadzenie do upadku rządu. | □ | □ |
| Działania opozycji są zawsze odpowiedzią na postępowanie rządzących, zależą od poziomu kultury politycznej partii i społeczeństwa. | □ | □ |
