Dla nauczyciela
Autor: Joanna Oparek
Przedmiot: Język polski
Temat: Z samych panów zguba Polaków
– Stanisław Staszic i jego Przestrogi dla Polski
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyjaśnia rolę publicystyki w oświeceniu;
dowiaduje się, jaki jest kontekst historyczny związany z dziełami Staszica;
omawia, jak oświeceniowy pisarz rozumiał pojęcie narodu;
uzasadnia, czy zgadza się z oświeceniowym postulatem Staszica.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed zajęciami:
Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Rola publicystyki w oświeceniu. Podpowiada uczniom, aby skupili się na dziełach Stanisława Staszica.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Nauczyciel może przypomnieć uczniom kontekst historyczny publikacji Stanisława Staszica.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.
Następnie zapoznają się z treścią sekcji „Audiobook” i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Polecenie 1 może być wykonane w formie dyskusji moderowanej – propozycje uczniów dotyczące rozumienia pojęcia narodu mogą zostać zapisane na tablicy.Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują ćwiczenia 1‑9. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Ćwiczenie 10 może być wykonane wspólnie – w formie dyskusji. Nauczyciel może na wstępie zaprezentować krótko uczniom myśl Modrzewskiego.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi wybraną osobę o podsumowanie myśli społeczno‑politycznej Stanisława Staszica, zawartej w omawianych utworach. Pozostałych uczniów prosi uczniów o uzupełnienie wypowiedzi.
Nauczyciel prosi wybraną osobę o podsumowanie wiadomości na temat języka i retoryki publicystyki Stanisława Staszica.
Na zakończenie prowadzący zajęcia może zaproponować uczniom zapisanie na tablicy cytatów z pism Staszica – „przestróg dla Polski” które pozostają aktualne od czasów oświecenia.
Praca domowa:
zasugerowana w e‑materiale
Stanisław Staszic był przeciwnikiem nauczania w szkole przedmiotów teoretycznych, chciał wyeliminować sztuki piękne z edukacji. Napisz, czy zgadzasz się z tym oświeceniowym postulatem. Uzasadnij swoje zdanie, formułując dwa argumenty.
Materiały pomocnicze:
Czesław Miłosz, Reformatorzy, [w:] tegoż, Historia literatury polskiej, Kraków 1993.
Stanisław Staszic, Pisma i wypowiedzi pedagogiczne, oprac. T. Nowacki, Wrocław 1956.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.