Scenariusz zajęć

Autor: Danuta Jyż‑Kuroś

Przedmiot: chemia

Temat: Badanie właściwości skał wapiennych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

3) opisuje rodzaje skał wapiennych (wapień, marmur, kreda), ich właściwości i zastosowania; projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego celem będzie odróżnienie skał wapiennych wśród innych skał i minerałów; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zakres rozszerzony

XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

3) opisuje rodzaje skał wapiennych (wapień, marmur, kreda), ich właściwości i zastosowania; projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego celem będzie odróżnienie skał wapiennych od innych skał i minerałów; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przyporządkowuje nazwę soli do jej wzoru sumarycznego;

• łączy zdjęcie danego minerału z jego nazwą;

• konstruuje mapę myśli, która przedstawia sole wapnia występujące w przyrodzie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• kula śniegowa.

Formy pracy:

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• pisak/kreda;

• czyste kartki potrzebne do pracy metodą kuli śniegowej.

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem dotyczącym występowania soli wapnia w przyrodzie. Efektem pracy ma być lista nazw soli i ich wzorów sumarycznych opisanych w e‑materiale. Listę należy sporządzić na osobnej kartce i podpisać swoim imieniem i nazwiskiem na odwrocie.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi wszystkich uczniów o ułożenie list nazwami soli „do góry”. Jedna osoba łączy listy w pary, na podstawie ilości wskazanych soli. Połączone listy odpowiadają parze uczniów pracujących razem. Jeśli jest nieparzysta ilość list (uczniów) to ostatni zespół mogą stanowić trzy osoby. Uczniowie, którzy ewentualnie nie wykonali zadania pracują razem.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytanie: czy sole wapnia występujące w przyrodzie stanowią ważny element kształtujący krajobraz i wpływający na życie na Ziemi?

2. Nauczyciel informuje, że uczniowie będą pracowali metodą kuli śniegowej. Nauczyciel podaje etapy pracy:

• najpierw, każdy osoba z pary indywidualnie opracuje odpowiedź na zadane pytanie;

• później należy w wyznaczonej parze porównać swoje propozycje i spisać na osobnej kartce listę swoich wspólnych argumentów;

• następnie uczniowie gromadzą się w czwórkach i w podobny sposób konfrontują swoje stanowiska, a zebrane rozwiązania zapiszą na nowej kartce;

• w dalszej części uczniowie połączą się w jeszcze liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa. Wszystkie uzgodnione na forum całej klasy odpowiedzi wraz z argumentami zostaną zapisane na tablicy.

3. Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów odpowiedzi nauczyciel je weryfikuje i w razie potrzeby uzupełnia. Ważne, aby argumenty zaproponowane przez uczniów były poprawne merytorycznie.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują zadania dołączone do tematu jako formę utrwalenia wiadomości i umiejętności z lekcji.

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów, aby w zespołach czteroosobowych wykonali prezentację lub plakat na temat: Kiedy i gdzie spotkaliśmy się z solami wapnia w przyrodzie? Nauczyciel precyzuje oczekiwania dotyczące wykonania pracy: za pomocą fotografii z waszych wycieczek, wyjść i wyjazdów rekreacyjnych zilustrujcie, gdzie zetknęliście się z tym rodzajem soli.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Medium może być wykorzystane:

• zgodnie z propozycją zawartą w scenariuszu;

• dla uczniów nieobecnych na lekcji jako formę uzupełnienia wiadomości;

• na lekcjach geografii.

Materiały pomocnicze:

Materiały dla osób szczególnie zainteresowanych tematem:

• http://karnet.up.wroc.pl/~weber/wapienie.html

• Zofia E. Tyszkiewicz, Robert Czubaszek,Sławomir Roj‑Rojewski, Podstawowe metody laboratoryjnej analizy gleby. Skrypt do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu gleboznawstwo dla studentów kierunku architektura krajobrazu, Politechnika Białostocka, Białystok 2019.