Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Gra w gatunki, czyli jak romantycy odmładzali literaturę

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje gatunki, które w epoce romantyzmu ulegały przekształceniom w ramach literackich gier z konwencjami,

• wyjaśnia, na czym polegała romantyczna gra z gatunkami literackimi,

• charakteryzuje poemat dygresyjny jako gatunek,

• wyjaśnia, dlaczego upadła romantyczna idea poezji uniwersalnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• giełda pomysłów;

• z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel poleca, by uczniowie zapoznali się z wykładem eksperta w materiale Gra w gatunki, czyli jak romantycy odmładzali literaturę.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta, jakie są pierwsze skojarzenia uczniów, gdy słyszą hasło romantyzm. Prosi, by jedna osoba zapisywała pomysły na tablicy w formie mapy skojarzeń. Jeśli skojarzenia uczniów są stereotypowe, nauczyciel informuje, że to niepełny obraz epoki, bo romantycy chętnie prowadzili gry z literackie, m.in. w obrębie gatunków i rodzajów. Prowadzący prosi, by uczniowie zapoznali się z blokiem tekstowym e‑materiału i zapisali w notatce syntetyzującej, jakim przemianom romantycy poddali tradycyjne gatunki literackie. Na czym polegała ich gra z konwencjami?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie podzielili się na 4 grupy. Każda z nich otrzymuje jedną ilustrację spośród poniższych:

R1KGocj4z3i6Q

Zdjęcie przedstawia małą dziewczynkę przytulającą się do ryczącego lwa.

Rxh8OafNYr5fN

Zdjęcie przedstawia nurka głębinowego w skafandrze, pracującego na tak zwanej uwięzi pod wodą.

R1dJTfoc26PZd

Obraz przedstawia słonia niosącego na grzbiecie czwórkę elegancko ubranych ludzi, powożonego przez hindusa. Wokół zgromadzeni są ludzie. Na drugim planie znajdują się klatki, a których siedzą egzotyczne zwierzęta.

RNBaW3goNaXZ3

Zdjęcie przedstawia wnętrze dużej sali wypełnionej regałami z książkami.

Zadaniem grup jest napisanie krótkiej bajki, do której inspiracją będzie zaproponowana przez nauczyciela ilustracja. Warunkiem, który należy spełnić, jest złamanie w dowolny sposób konwencji gatunkowej bajki, np. zakończenie jej antymorałem. Uczniowie samodzielnie decydują o sposobie przełamania konwencji. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują efekty swojej pracy, wszyscy uczniowie dyskutują o nich, a nauczyciel może ocenić ich zaangażowanie.

Praca z multimedium. Nauczyciel prosi, by uczniowie wykonali w parach polecenia 1 i 2 z sekcji „Film”. Następnie wybrane osoby przedstawiają rozwiązania, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie 1 z sekcji „Audiobook.”

Materiały pomocnicze:

• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

• Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, „Teksty Drugie” 1999/6.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.